Πέμπτη 3 Δεκεμβρίου 2015

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΩΝ (ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ, Α ΤΟΜΟ, ΡΑΙΚΟΥ ΑΘ)



Τα ουσιαστικά Συντάγματα διακρίνονται σε:
·         Εθιμικά ή άγραφα και γραπτά
·         Ήπια και αυστηρά

Εθιμικό (άγραφο) και γραπτό σύνταγμα
Εθιμικό ή άγραφο λέγεται το Σύνταγμα που αποτελείται από εθιμικούς κανόνες ενώ γραπτό εκείνο που οι κανόνες του περιλαμβάνονται σε ένα ή περισσότερα γραπτά κείμενα.
Το Σύνταγμα της Αγγλίας που θεωρείται ως εθιμικό αποτελείται και από γραπτούς κανόνες.  Για το λόγο αυτό λέμε ότι η Αγγλία έχει άγραφο Σύνταγμα αλλά όχι ότι δεν έχει και γραπτό. Η πρώτη και τελευταία προσπάθεια καθιερώσεως γραπτού συντάγματος στην Αγγλία έγινε από τον Όλιβερ Κρόμγουελ και τους συνεργάτες του με τη σύνταξη του «Instrument of Government» το 1653 και θεωρείται ως «πρώτο παράδειγμα ενός σύγχρονου γραπτού Συντάγματος» αλλά παραδόξως η ιδέα του γραπτού συντάγματος που γεννήθηκε στην Αγγλία μέχρι σήμερα δεν έχει εφαρμοστεί.
Ο τύπος του γραπτού Συντάγματος καθιερώθηκε για πρώτη φορά κατά το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα στις ΗΠΑ όπου μετά την ανακήρυξη της Ανεξαρτησίας (1776) συντάχθηκαν τα πρώτα συντάγματα και το ακόμη ισχύον ομοσπονδιακό σύνταγμα (1787) που αποτέλεσαν τα πρότυπα των σύγχρονων συνταγμάτων.  Στη συνέχεια ο τύπος του γραπτού συντάγματος υιοθετήθηκε από τη Γαλλική Επανάσταση. Ως πρώτο γραπτό σύνταγμα της Ευρώπης θεωρείται το επαναστατικό σύνταγμα της Γαλλίας της 3ης Σεπτεμβρίου του 1791 που ψηφίστηκε από την πρώτη Συντακτική συνέλευση. Πριν από αυτό είχε προηγηθεί το πολωνικό Σύνταγμα της 5ης Μαίου 1791 το οποίο όμως είχε συνταχθεί υπό την επιρροή των συνταγματικών νόμων της Γαλλίας που είχαν δημοσιευτεί ως τότε.
Το γραπτό σύνταγμα είναι ο κρατών τύπος των σύγχρονων συνταγμάτων στην Ελλάδα που καθιερώθηκε ήδη από την έναρξη του Αγώνα της Ανεξαρτησίας. Πρέπει να σημειωθεί ότι επιτρέπεται η δημιουργία εθίμων τουλάχιστον για τη συμπλήρωση των κενών τους (συμπληρωματικό συνταγματικό έθιμο). Επομένως κανένα γραπτό σύνταγμα δεν είναι αποκλειστικά εθιμικό είτε αποκλειστικά γραπτό.

Αυστηρό και ήπιο σύνταγμα
Η διάκριση των συνταγμάτων σε ήπια και αυστηρά ανάγεται στον Lord Bryce.
Ήπιο ονομάζεται το Σύνταγμα που μπορεί να αναθεωρείται από τα συνηθισμένα όργανα της νομοθετικής εξουσίας και με τη διαδικασία της μεταβολής των κοινών νόμων. Δεν διακρίνεται τυπικά από τους κοινούς νόμους και έχει την ίδια τυπική δύναμη με αυτούς.
Ήπιο είναι καταρχήν το εθιμικό σύνταγμα. Κλασικό παράδειγμα το σύνταγμα της Αγγλίας (εθιμικό και γραπτό) το οποίο καθιερώνει τη θεμελιώδη αρχή της υπεροχής ή κυριαρχίας του κοινοβουλίου κατά την οποία αυτό είναι παντοδύναμο.
Αυστηρό ονομάζεται το Σύνταγμα που μπορεί να αναθεωρείται από ειδικά όργανα ή με διαδικασία διαφορετική και δυσχερέστερη από εκείνη που καθιερώνεται για τη μεταβολή των κοινών νόμων.
Ο βαθμός της αυστηρότητας των σύγχρονων συνταγμάτων είναι διαφορετικός. Τη μεγαλύτερη αυστηρότητα παρουσιάζουν τα συντάγματα που από τη μια μεριά επιτρέπουν την αναθεώρησή τους από ειδικά όργανα και με διαδικασία διαφορετική και δυσκολότερη από την προβλεπόμενη για την τροποποίηση των κοινών νόμων και από την άλλη καθιερώνουν σχετικούς χρονικούς και ουσιαστικούς περιορισμούς βλ. άρθρο 110 Σ Ελλάδας.  Τη μικρότερη αυστηρότητα έχουν τα συντάγματα που προβλέπουν την αναθεώρησή τους μόνο με αυξημένη πλειοψηφία του κοινοβουλίου βλ. άρθρο 79 Σ Γερμανίας. Το αυστηρότερο όλων σύνταγμα είναι εκείνο που απαγορεύει ρητά ή σιωπηρά οποιαδήποτε αναθεώρησή του.
Το αυστηρό Σύνταγμα  έχει αυξημένη τυπική ισχύ απέναντι στους κοινούς νόμους συνεπώς μόνο το αυστηρό σύνταγμα αποτελεί πράγματι το θεμελιώδη ή υπέρτατο νόμο του κράτους. Η αναγκαία συνέπεια της τυπικής αυτής υπεροχής του αυστηρού συντάγματος απέναντι στους κοινούς νόμους είναι ότι οι νόμοι που αντιτίθεται στο Σύνταγμα είναι άκυροι.
Το αυστηρό σύνταγμα είναι ο συνηθισμένος τύπος των σύγχρονων συνταγμάτων ο οποίος καθιερώθηκε κατά το πρότυπο των επαναστατικών αμερικανικών και γαλλικών συνταγμάτων. Ως αυστηρό πρέπει να θεωρηθεί και το μοναδικό σύνταγμα της Αγγλίας του 1653.
Από τα παραπάνω συνάγεται ότι τα εθιμικά συντάγματα είναι ήπια και τα γραπτά είναι αυστηρά χωρίς όμως η αντιστοιχία αυτή να είναι απόλυτη. Γιατί μπορεί ένα γραπτό σύνταγμα να είναι ήπιο και ένα εθιμικό να είναι αυστηρό. Οι εθιμικοί κανόνες που καταργούν ή συμπληρώνουν κενά του συντάγματος έχουν την ίδια τυπική δύναμη με τις διατάξεις του συντάγματος αυτού.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου