ΔΙΚΑΙΑ ΤΩΝ ΡΩΜΑΙΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

Τα δίκαια των ρωμαϊκων χρόνων διακρίνονταν σε :
(α) Δίκαιο της αυτοκρατορίας
(β) Δίκαιο των επαρχιών
(γ) Τοπικά δίκαια

Δίκαιο της αυτοκρατορίας:
(α) leges = νομοθετικές διατάξεις των λαϊκών συνελεύσεων της δημοκρατικής περιόδου
(β) edicta = διατάγματα των αρχόντων και κυρίως των πραιτόρων
(γ) senatus consulta = συγκλητικά δόγματα
(δ) responsa ius respondendi = γνωμοδοτήσεις νομομαθών
(ε) constitutiones principum = αυτοκρατορικές διατάξεις

Δίκαιο των επαρχιών:
Αποτελείται από τα νομοθετικά μέτρα που πήραν οι Ρωμαίοι για συγκεκριμένη επαρχία του ρωμαϊκού κράτους.
Το επαρχιακό δίκαιο διακρίνεται τόσο από το δίκαιο της αυτοκρατορίας όσο και από τα τοπικά δίκαια, των διαφόρων επαρχιών (αυτά δεν έχουν ρωμαϊκή προέλευση).

 (ius gentium)
Αναπτύσσεται στη Ρώμη μια άλλη κατηγορία κανόνων δικαίου που δεσμεύουν όλους τους ανθρώπους, τα ius gentium.
Μη ρωμαϊκής προέλευσης κανόνες δικαίου, τους οποίους όμως τους αναγνωρίζουν, αποδέχονται και εφαρμόζουν και οι ίδιοι.
Ο δεσμευτικός χαρακτήρας του ius gentium απορρέει είτε από μια διεθνή σύμβαση ανάμεσα στη Ρώμη και άλλο ή άλλα κράτη είτε από την έννοια της fides.