ΠΩΣ ΚΤΑΤΑΙ Η ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ ΣΤΟΥΣ ΚΛΑΣΙΚΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ; (δεν είναι σοσ αλλά διαβάστε το, anyway)

Οι πολίτες

• Απαραίτητη προϋπόθεση για την άσκηση κάθε νομοθετικής, εκτελεστικής ή δικαστικής εξουσίας ήταν η ιδιότητα του πολίτη.
• Απόκτηση ιδιότητας του πολίτη: με γέννηση ή με απονομή της πολιτείας.
• Με γέννηση: (α) Η ιδιότητα του πολίτη είναι κληρονομητή και αναγνωρίζεται αφ’ ήβης δηλαδή από 18 ετών ή από μεγαλύτερη ηλικία στα αριστοκρατικά καθεστώτα. (β) Σύμφωνα με νόμο του 451 π.Χ. για την κτήση της ιδιότητας του πολίτη, απαιτείται να είναι και οι δύο γονείς αθηναίοι πολίτες ενώ προηγουμένως αρκούσε να είναι μόνο ο πατέρας. Η αυστηρή αυτή προϋπόθεση από τον Περικλή απέβλεπε στη μείωση του αριθμού των πολιτών και οδήγησε σε μια ιδιαίτερα κατηγορία νόθων που δεν αποκλείονταν μεν από την κληρονομία του πατέρα τους αλλά δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα. Ο νόμος αυτός περιέπεσε σε αχρησία κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο και αναβίωσε το 403 π.Χ. με την παλινόρθωση της δημοκρατίας. (γ) Οι πολίτες υποδιαιρούνταν σε φυλές, σε τριττύες, σε δήμους και σε φρατρίες. Από τον 6^ο αιώνα π.Χ. κάθε πολίτης άνηκε σε δήμο.
• Με απονομή της πολιτείας: (α) Η ιδιότητα του πολίτη επίσης κτάται με την απονομή της πολιτείας (ατομική ή συλλογική π.χ. ψήφισμα απονομής πολιτείας σε μετοίκους που συνέδραμαν τους Αθηναίους στην κατάλυση των Τριάκοντα 403/402 π.Χ.), πρακτική που εφαρμόστηκε περιορισμένα τον 5^ο αιώνα και ευρύτερα από τον 4^ο αιώνα π.Χ. (β) Οι λόγοι που απονέμονταν η ιδιότητα του πολίτη σε ξένους ήταν ποικίλοι: πρώτον, επειδή προσέφεραν υπηρεσίας στην πόλη πχ συμβολή στην κατάλυση ολιγαρχίας, δεύτερον, επειδή κατέδιδαν ορισμένα εγκλήματα (πολιτικά ή οικονομικά) και τρίτον, συνέβαλαν στο εισαγωγικό εμπόριο της πόλης. Αργότερα, προστέθηκε σε ορισμένες πόλεις και η αγορά από τους ενδιαφερόμενους της ιδιότητας του πολίτη. (γ) Αγνοούμε αν οι ξένοι αυτοί αποκτούσαν όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του πολίτη. Το περιεχόμενο διέφερε από πόλη σε πόλη. (δ) Η ιδιότητα του πολίτη επεκτείνονταν στη σύζυγο και στους κατιόντες και συνοδευόταν από τίτλους και προνόμια πχ πρόεδρος, ευεργέτης, ατέλεια, προεδρεία. (ε) Ο νέος πολίτης εγγράφεται σε φυλή, δήμο, φρατρία, που είτε επιλέγει ο ίδιος είτε ορίζονται από το νόμο ή με κλήρωση.
•  Μαζικές απονομές πολιτείας: (α) Από τον 4^ο αιώνα και εξής οι μαζικές απονομές πολιτείας σε ορισμένες κοινωνικές ομάδες ή στο σύνολο των πολιτών μιας ξένης πόλης ήταν σύνηθες φαινόμενο. (β) Κατά τρόπο συλλογικό, η ιθαγένεια απονέμεται συνήθως μέσω διεθνών συνθηκών (ισοπολιτείαι) μεταξύ ελληνικών πόλεων, με ρήτρα αμοιβαιότητας. (γ) Με τα σημερινά δεδομένα επρόκειτο για «τιμητική» ιθαγένεια όμως για τους πολίτες μιας αρχαίας πόλης το να τους δίνεται η δυνατότητα πρόσβασης στα δικαστήρια μιας άλλης πόλης αποτελούσε ιδιαίτερη έννομη συνέπεια.Συγκεκριμένα, δεν διέτρεχε κίνδυνο άσκησης αντιποίνων (σύλον) σε βάρος του προσώπου ή της περιουσίας του καθότι για κάθε αξίωση που ενδεχομένως είχε εναντίον του ένας πολίτης της αντισυμβαλλόμενης πόλης ή που ο ίδιος είχε κατά του τελευταίου, του παρεχόταν η δυνατότητα προσφυγής στα δικαστήρια της πόλης που του απέμεινε την ιδιότητα του πολίτη.