ΚΤΗΣΗ ΚΥΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΙΝΗΤΩΝ ΚΑΙ ΑΚΙΝΗΤΩΝ (συνοπτικές σημειώσεις)

Η κτήση κυριότητας διακρίνεται στην πρωτότυπο και στην παράγωγη με κριτήριο την ύπαρξη ή μη προϋπάρχοντος δικαιώματος.

Πρωτότυπη κτήση υπάρχει όταν το δικαίωμα δημιουργείται στο πρόσωπο του αποκτώντος χωρίς να στηρίζεται σε προϋπάρχον δικαίωμα πχ χρησικτησία, κατάληψη αδεσπότου κλπ.
Αναλυτικά:

•  Χρησικτησία, τακτική ή έκτακτη. Η τακτική είναι ο πρωτότυπος τρόπος κτήσης της κυριότητας, όπου ο καλόπιστος και με νόμιμο τίτλο  (αρκεί και ο νομιζόμενος κατά το άρθρο 1043 παρ. 1 ΑΚ), ο οποίος έχει επί τριετία τη νομή κινητού πράγματος και δεκαετία τη νομή ακινήτου γίνεται κύριος αυτού. Στην έκτακτη σύμφωνα με το ΑΚ 1045 εκείνος που νέμεται πράγμα κινητό ή ακίνητο επί εικοσαετία γίνεται κύριος αυτού. Δεν χρειάζεται να είναι καλόπιστος.
• Αναγκαστική απαλλοτρίωση. Είναι η αφαίρεση της ιδιοκτησίας από κάποιον, με πράξη δημοσίας αρχής για δημόσιο όφελος έναντι αποζημιώσεως.
• Με επιδίκαση. Είναι η κατόπιν δικαστικής αποφάσεως κτήση κυριότητας ή άλλου εμπραγμάτου δικαιώματος.
• Με προσκύρωση από δημόσια αρχή. Είναι η αφαίρεση της κυριότητας με πράξη της αρχής από ιδιώτη και απονομή αυτής σε άλλον.
• Με την ένωση κινητού με ακίνητο για να γίνει συστατικό του μέρος.
• Με την ένωση κινητών σε ενιαίο πράγμα  δηλαδή κινητά διαφορετικών κυρίων να γίνουν συστατικά εννιαίου πράγματος, τότε οι κύριοι καθίστανται συγκύριοι.
• Με σύμμειξη ή σύγχυση δηλαδή ανάμειξη στερεών κινητών που ανήκουν σε διαφορετικούς κυρίους για το πρώτο και άνάμειξη ρευστών ή αεριωδών στη δεύτερη.
• Με ειδοποιία. Δηλαδή με παραγωγή νέου κινητύ πράγματος με επεξεργασία ξένης ύλης.
• Με αποχωρισμό καρπών. Ανήκουν στον νέο κύριο μόλις αποχωριστούν το πράγμα.
• Με κατάληψη αδεσπότου. Δηλαδή κτήση κινητού πράγματος που δεν ανήκει σε κανέναν.
• Με εύρεση απολωλότος. Δηλαδή βρέθηκε κάτι στο δρόμο.
• Με κτήση θησαυρού. Θησαυρός είναι κινητό πράγμα αξίας κρυμμένο σε άλλο κινητό ή ακίνητο πράγμα, επί τόσο καιρό ώστε να μην μπορεί να εξακριβωθεί που βρισκόταν.

Παράγωγη κτήση  υπάρχει όταν το δικαίωμα στηρίζεται σε προϋπάρχων δικαίωμα άλλου δικαιούχου και αποκτάται με τη θέλησή του πχ κτήση κυριότητας με πώληση, δωρεά, κληρονομιά κλπ. Διακρίνεται στην παράγωγη κτήσης κυριότητας στα κινητά και στα ακίνητα.

Παράγωγη κτήση κυριότητας κινητού με σύμβαση
Σύμφωνα με το άρθρο 1034 ΑΚ απαιτείται:

• Ύπαρξη κυριότητας από εκείνον που μεταβιβάζει το κινητό.
• Συμφωνία μεταξύ του μεταβιβάζοντος και του αποκτώντος ότι μετατίθεται η κυριότητα.
• Παράδοση της νομής του πράγματος.

Άρα για να είναι έγκυρη η μεταβίβαση του κινητού απαιτείται ο μεταβιβάζων να είναι κύριος. Σε περίπτωση που δεν είναι κύριος σύμφωνα με το άρθρο 1036 ΑΚ ο καλόπιστος που συναλλάσσεται με μη κύριο αποκτά την κυριότητα του κινητού εφόσον συντρέχουν και οι υπόλοιπες προϋποθέσεις του 1034 ΑΚ. Οι προϋποθέσεις του ΑΚ 1036 είναι:

• Έλλειψη κυριότητας από τον μεταβιβάζοντα.
• Συμφωνία μεταξύ μεταβιβάζοντα μη κυρίου και καλόπιστου αποκτώντα.
• Παράδοση της νομής του πράγματος.
• Ο αποκτών να μην διατελούσε σε κακή πίστη κατά το χρόνο της παράδοσης  της νομής δηλ. να γνώριζε ή από βαριά αμέλεια να αγνοούσε ότι του κινητού πράγματος την κυριότητα δεν έχει ο μεταβιβάζων.

Όμως σύμφωνα με το άρθρο 1038 ΑΚ αν η νομή του πράγματος έχει εκφύγει του κυρίου λόγω κλοπής ή απώλειας τότε ο καλόπιστος τρίτος δεν αποκτά την κυριότητα στα κλοπιμαία και στα απολωλότα και ο πραγματικός κύριος μπορεί να τα διεκδικήσει από όπου και αν εβρίσκονται.

Βέβαια, σύμφωνα με το άρθρο 1039 ΑΚ όσον αφορά χρήματα και ανώνυμους τίτλους που μεταβιβάζονται από μη κύριο που δεν έχει νομή σε καλόπιστο τρίτο, τότε ο καλόπιστος αποκτά την κυριότητα των πραγμάτων αυτών και ας έχει εκφύγει η νομή του κυρίου με κλοπή ή απώλεια. Το ίδιο ισχύει και σε άλλα κινητά πράγματα, που εκπποιούνται σε δημόσιο πλειστηριασμό ή εμπορική πανήγυρη ή αγορά.

Παράγωγη κτήση κυριότητας ακινήτου με σύμβαση
Σύμφωνα με το άρθρο 1033 ΑΚ για τη μεταβίβαση της κυριότητας του ακινήτου απαιτείται:

• Κυριότητα από τον μεταβιβάζοντα.
• Συμφωνία μεταξύ του κυρίου και του αποκτώντος ότι για νόμιμη αιτία μετατίθεται σε εκείνον η κυριότητα.
• Η συμφωνία αυτή να γίνει με συμβολαιογραφικό έγγραφο.
• Μεταγραφή της εμπραγμάτου αυτής συμβάσεως. Χωρίς μεταγραφή δεν επέρχεται μεταβίβαση της κυριότητας του ακινήτου.

Πηγή: Στοιχεία αστικού Δικαίου της Δροσοπούλου Σ.