Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου 2017

SOS ΘΕΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ ΑΚ - ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΟΥΜΕ ΣΤΙΣ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ 2017-2018



ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ 2017-2018

SOS θέματα Γενικών Αρχών ΑΚ – τι να προσέξουμε
 Του Λευτέρη Αθανασόπουλου, δικηγόρου (Nomopolis)



Είτε τεθεί ερώτημα ανάπτυξης είτε τεθεί πρακτικό ζήτημα, τα παρακάτω κρίνονται σημαντικά και θα πρέπει να είναι ξεκάθαρα στο μυαλό των υποψηφίων πριν προσέλθουν στις εξετάσεις:


ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣ ΔΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΑ (ΦΥΣΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ)

Να προσέξουμε την ερμηνεία των διατάξεων για την δικαιοπρακτική ικανότητα (ΑΚ 127 επ.). Σε ποιες δικαιοπραξίες μπορούν να προβούν αυτοπροσώπως οι περιορισμένα ικανοί και σε ποιες όχι. Το ρόλο του νομίμου αντιπροσώπου του ανικάνου/περιορισμένα ικανού και ποιος είναι σε κάθε περίπτωση νόμιμος αντιπρόσωπος. 


ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

Εκτός από τις οργανωτικές διατάξεις των ΝΠ (πως διοικούνται) πρέπει να προσέξουμε ιδιαιτέρως πως δεσμεύεται/αποκτά δικαιώματα το ΝΠ από δικαιοπραξίες φυσικών προσώπων στο όνομα του ΝΠ (ΑΚ 68, 70) και πότε το ΝΠ ευθύνεται προς αποζημίωση (ΑΚ 71). Διάκριση εκπροσώπησης ΝΠ (ΑΚ 68,70) από την αντιπροσώπευση των ΑΚ 211επ. που δεν αφορούν τη διοίκηση του ΝΠ. Διάκριση ευθύνης οργάνων του ΝΠ με βάση την ΑΚ 71 από τις διατάξεις των ΑΚ 334, 922 για ευθύνη του προστήσαντος από πράξεις τρίτων που χρησιμοποιεί αυτός και εφαρμόζονται όταν το ΝΠ έχει θέσει πρόσωπα στην υπηρεσία του που όμως δεν αποτελούν τη διοίκησή του (π.χ. υπάλληλοι).


ΕΙΚΟΝΙΚΟΤΗΤΑ (πολύ πολύ σημαντική)

Διάκριση απόλυτης εικονικότητας (δεν κρύβεται κάποια άλλη δικαιοπραξία από κάτω) από την σχετική (κρύβεται άλλη δικαιοπραξία). Προστασία καλόπιστου τρίτου (ΑΚ 139). Περιπτώσεις εφαρμογής. Όταν έχουμε απόλυτη εικονικότητα οι έννομες συνέπειες δεν παράγονται-κάνουμε σαν να μην υπάρχει η δικαιοπραξία (π.χ. αν μεταβιβάσει ο Α εικονικά στον Β το πράγμα εξακολουθεί να ανήκει στον Α).

Ειδική προβληματική: σχετική εικονικότητα και τύπος (πώληση ακινήτου με διαφορετικό τίμημα στο συμβόλαιο - πώληση με υποκρυπτόμενη δωρεά).


ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΔΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΩΝ

Προσέχουμε ιδιαίτερα τη διάκριση των επιδοτικών σε υποσχετικές (π.χ. πώληση ΑΚ 513) και εκποιητικές (π.χ. μεταβίβαση κινητού ΑΚ 1034). Η διάκριση δεν αφορά τις μη επιδοτικές (π.χ. καταγγελία συμβάσεως εργασίας). Οι υποσχετικές δεν απαιτούν εξουσία διαθέσεως (π.χ. μπορεί να γίνει πώληση και από μη κύριο). Ακολουθεί η διάκριση σε αιτιώδεις (που είναι οι περισσότερες υποσχετικές) και αναιτιώδεις (που είναι οι περισσότερες εκποιητικές). Θυμόμαστε κυρίως ότι η μεταβίβαση κινητού (ΑΚ 1034) ως αναιτιώδης δεν επηρεάζεται από τυχόν ακυρότητα της υποσχετικής της οποίας αποτελεί εκπλήρωση (αν κάτι μεταβιβάστηκε όμως χωρίς νόμιμη αιτία, δηλ. χωρίς έγκυρη υποσχετική, θα υφίσταται αξίωση αδικαιολόγητου πλουτισμού βλ. ΑΚ 904).


ΣΤΑΔΙΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ

Πριν καταρτισθεί οποιαδήποτε σύμβαση, ενδεχομένως να υφίσταται ευθύνη από διαπραγματεύσεις (βλ. ΑΚ 197, 198), αν κάποιος συμβαλλόμενος συμπεριφερθεί κακόπιστα και ζημιώσει τον άλλο. Σε αυτή την περίπτωση επειδή δεν υπάρχει ακόμα καταρτισθείσα σύμβαση η αποζημίωση οφείλεται εκ του νόμου (ΑΚ 198) και όχι εκ συμβάσεως. Μπορεί επίσης πριν την οριστική σύμβαση να καταρτισθεί προσύμφωνο. Το προσύμφωνο έχει ως αντικείμενο την κατάρτιση οριστικής σύμβασης (ΑΚ 166). Αν κάποιος δεν προσέρχεται στην κατάρτιση της οριστικής σύμβασης μπορεί με αγωγή να καταδικασθεί σε δήλωση βουλήσεως και όταν η αγωγή γίνει δεκτή είναι σαν να έκανε τη δήλωση βουλήσεως εκείνος που δεν προσερχόταν στην οριστική κατάρτιση (949 ΚΠολΔ). Πολλές φορές όμως αυτό αποφεύγεται με το να συμφωνείται δυνατότητα αυτοσύμβασης στο προσύμφωνο (ΑΚ 235). Με την αυτοσύμβαση ο συμβαλλόμενος που δεν προσέρχεται στην κατάρτιση της οριστικής σύμβασης αντιπροσωπεύεται από τον αντισυμβαλλόμενο του και ο τελευταίος καταρτίζει μόνος του τη σύμβαση με τον εαυτό του ως αντιπρόσωπος του άλλου. Σε αυτές τις περιπτώσεις η πληρεξουσιότητα για αυτοσύμβαση δίδεται με παραίτηση από το δικαίωμα ανάκλησής της πληρεξουσιότητας (ανέκκλητη πληρεξουσιότητα ΑΚ 218).


ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Διάκριση ενοχικών από εμπράγματα δικαιώματα (συναφής διάκριση με την διάκριση σε υποσχετικές και εκποιητικές δικ/ξίες). Τα διαπλαστικά δικαιώματα ως ιδιαίτερη κατηγορία (ασκούνται με μονομερή δήλωση κλπ). Μεγάλης πρακτικής σημασίας η ένσταση κατάχρησης δικαιώματος (ΑΚ 281). Μαθαίνουμε τα παραδείγματα του βιβλίου Γεωργιάδη για να έχουμε υπόψη μας περιπτωσιολογία. Επίσης μαθαίνουμε τις συνέπειες της ευδοκίμησης της ένστασης κατάχρησης δικαιώματος ανάλογα με το πως ασκείται το δικαίωμα (π.χ. απόρριψη αγωγής όταν ασκείται με αγωγή, ακυρότητα δικαιοπραξίας όταν ασκείται με δικαιοπραξία). Ειδική περίπτωση κατάχρησης η αποδυνάμωση δικαιώματος. 


ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ

Ποιες είναι οι εκδηλώσεις του δικαιώματος στην προσωπικότητα (υγεία, υπόληψη, ελευθερία κλπ) και να γνωρίζουμε περιπτωσιολογία προσβολής προσωπικότητας (ιδίως παραδείγματα από βιβλίο Γεωργιάδη). Αξιώσεις επί προσβολής προσωπικότητας: άρση και παράλειψη στο μέλλον (ΑΚ 57 – δεν απαιτείται υπαιτιότητα του προσβάλλοντος σε αυτές τις δύο περιπτώσεις), δικαίωμα αποζημίωσης με παραπομπή στην ΑΚ 914 (απαιτείται υπαιτιότητα) και αξίωση για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης με βάση την ΑΚ 59 (απαιτείται υπαιτιότητα). Η ενότητα αυτό προσφέρεται και για ερώτηση ανάπτυξης.


ΑΙΡΕΣΕΙΣ

Διάκριση αίρεσης από προθεσμία. Διάκριση αιρέσεων σε διαλυτικές και αναβλητικές. Να προσέξουμε τι είναι η πλασματική πλήρωση της αιρέσεως και πότε επέρχεται (ΑΚ 207, παρ. 1 αναφέρεται στην πλασματική πλήρωση αναβλητικής αίρεσης και η παρ. 2 στην πλασματική ματαίωση διαλυτικής αίρεσης). Ιδιαίτερη προσοχή στην απαγόρευση διάθεσης κατά το διάστημα που εκκρεμεί η αίρεση. Η διατύπωση της ΑΚ 206 δεν είναι ιδιαιτέρως επιτυχημένη: η ΑΚ δεν απαγορεύει τη διάθεση (=εκποιητική δικαιοπραξία), όμως αν μετά την πλήρωση της αίρεσης, η διάθεση ματαιώνει ή βλάπτει το αποτέλεσμα που εξαρτάται από την αίρεση, η διάθεση είναι άκυρη. Κατά κρ. γνώμη ο καλόπιστος αποκτών κινητού πράγματος προστατεύεται (υπερισχύει η ΑΚ 1036 της ΑΚ 206).


ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΣΗ

Πολύ σημαντικός θεσμός που πρέπει να κατανοήσουμε πως λειτουργεί. Τα ερωτήματα που απασχολούν τις ρυθμίσεις της αντιπροσώπευσης αναφέρονται στο κατά πόσον δεσμεύεται ο αντιπροσωπευόμενος από πράξεις ενδιάμεσου προσώπου (αντιπροσώπου) απέναντι σε τρίτον. Ερευνούμε κατά πόσον δεσμεύεται ο αντιπροσωπευόμενος απέναντι στον τρίτο. Οι σχέσεις αντιπροσωπεύομενου και αντιπροσώπου ερευνώνται στο πλαίσιο της εσωτερικής τους σχέσης που είναι συνήθως κάποια σύμβαση (π.χ. σύμβαση εργασίας, εντολής). Τυχόν αξιώσεις του αντιπροσωπευόμενου από τον αντιπρόσωπο θα ερευνώνται στο πλαίσιο της υποκείμενης αυτής σχέσης, στην οποία βασίζεται και η πληρεξουσιότητα (δίδεται μονομερώς, αφορά μόνο την εξουσία να δίδει/να δέχεται ο αντιπρόσωπος δηλώσεις βουλήσεως στο όνομα του αντ/νου και όχι αξιώσεις μεταξύ τους). Ποιες οι έννομες συνέπειες όταν ο φερόμενος ως αντιπρόσωπος δεν έχει εξουσία αντιπροσώπευσης: εδώ πρέπει να διακρίνουμε τις έννομες συνέπειες όταν η έλλειψη προήλθε από παύση πληρεξουσιότητας (υπήρχε αλλά έπαυσε) και όταν η έλλειψη υπήρχε πάντοτε. Σημαντική επίσης η περίπτωση κατάχρησης πληρεξουσιότητας. 


ΑΚΥΡΕΣ ΔΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΕΣ

Πρωτίστως την έννοια (ΑΚ 180) και τις επιμέρους περιπτώσεις. Ιδιαίτερη προσοχή η ΑΚ 179 και οι προϋποθέσεις της (καταπλεονεκτικές δικ/ξίες). Να ξέρουμε παραδείγματα εφαρμογής της ΑΚ 174 που είναι λευκός κανόνας δικαίου (μιλάει για απαγορεύσεις που προβλέπονται σε άλλους κανόνες δικαίου). Διάκριση ακυρότητας από ακυρωσία. Απαγορεύσεις διάθεσης (ΑΚ 175-177). 


ΑΚΥΡΩΣΙΜΕΣ

Ιδιαιτέρως η πλάνη. Πρέπει να διακρίνουμε την πλάνη περί τα παραγωγικά αίτια (πλάνη στη βούληση) που δεν οδηγεί σε ακύρωση, εκτός από τις περιπτώσεις του αρ. 142 ΑΚ (πλάνη περί τα παραγωγικά αίτια που όμως οδηγεί σε ακύρωση).

Ανατροπή δικαιοπρακτικού θεμελίου που μοιάζει με την πλάνη (=αμφότερα τα μέρη έθεσαν σιωπηρή αίρεση στην δικαιοπραξία τους).

ΑΚ 154: ακυρώνεται η δικ/ξια μόνο με έκδοση τελεσίδικης δικαστικής (διαπλαστικής) αποφάσεως – μέχρι τότε παράγει αποτελέσματα. Μπορεί να προβληθεί η ακυρωσία με αγωγή και με ένσταση.
ΑΚ 184: μετά την ακύρωση η ακυρώσιμη εξομοιώνεται με την εξαρχής άκυρη. Όμως, προστατεύεται ο καλόπιστος τρίτος που απέκτησε μέχρι να ακυρωθεί (για κινητά ΑΚ 1036 και ΑΚ 1204 για ακίνητα

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου