AK 61-77 ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ (ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ)

Υποκείμενα δικαίου εκτός από τον άνθρωπο (ΑΚ 34) είναι και οι ενώσεις προσώπων ή οι συγκεντρώσεις περιουσιών που έχουν συσταθεί για την επιδίωξη ορισμένου σκοπού και έχουν αποκτήσει προσωπικότητα = ικανότητα δικαίου δηλαδή έχουν αναχθεί σε υποκείμενα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων (ΑΚ 61).

ΑΚ 61 – Ορισμός νομικού προσώπου

Νομικά πρόσωπα (ΑΚ 61)  είναι εκείνα (ενώσεις προσώπων ή σύνολο περιουσίας) που δεν υπάρχουν στην φύση όπως ο άνθρωπος αλλά παίρνουν την υπόστασή τους απευθείας από το νόμο.

Τα βασικά στοιχεία της έννοιας του νομικού προσώπου είναι: (α) η ένωση προσώπων ή το σύνολο περιουσίας (β) η επιδίωξη ή η εξυπηρέτηση ορισμένου σκοπού (γ) η απόκτηση νομικής προσωπικότητας όπως ορίζει ο νόμος.

Από τον ορισμό προκύπτει ότι υπάρχουν 2 βασικές μορφές νομικού προσώπου: (α) νομικά πρόσωπα σωματειακής μορφής που είναι αυτά που συνίστανται σε ένωση προσώπων και (β) νομικά πρόσωπα ιδρυματικής μορφής που συνίστανται σε σύνολο περιουσίας.

Ο σκοπός του ΝΠ μπορεί να είναι ιδιωτικός, κοινωνικός ή κερδοσκοπικός. Οι ενώσεις προσώπων ή συγκεντρώσεις περιουσιών πρέπει να έχουν μονιμότητα και ανεξαρτησία από τα εκάστοτε ΦΠ που τις αποτελούν ή που συνεισέφεραν τις περιουσίες τους (=αρχή της αυτοτέλειας). Το δίκαιο λοιπόν καθιέρωσε τα ΝΠ ως αυτοτελή υποκείμενα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων όμως η αρχή αυτή μπορεί να καμφθεί ώστε να διερευνηθεί η δραστηριότητα και η ταυτότητα των ατόμων που βρίσκονται πίσω από τα ΝΠ προκειμένου να καταλογιστούν ευθύνες. Αυτό συμβαίνει μόνο σε ακραίες περιπτώσεις και σε περιπτώσεις για την εξυπηρέτηση εθνικών συμφερόντων.

Τα ΝΠ διακρίνονται σε: (α) Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου που ιδρύονται κατά κανόνα με πράξη της Πολιτείας (νόμο, προεδρικό διάταγμα κλπ) για την επίτευξη δημοσίων σκοπών, η ιδρυτική τους πράξη καλείται και «οργανισμός» και το σπουδαιότερο ΝΠΔΔ είναι το Κράτος δηλαδή το Δημόσιο, επιπλέον είναι οι ΟΤΑ (δήμοι, περιφέρειες), τα ΑΕΙ, οι δικηγορικοί σύλλογοι, η Εκκλησία της Ελλάδος, οι ενορίες, οι Ιερές Μητροπόλεις, το ΙΚΑ κλπ. (β)  Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου που ιδρύονται από ιδιώτες, επιδιώκουν ιδιωτικούς σκοπούς και διέπονται από το ιδιωτικό δίκαιο. Περαιτέρω διακρίνονται σε νομικά πρόσωπα αστικού δικαίου, ο ΑΚ ρυθμίζει ειδικά το σωματείο (ΑΚ 78 επ.), το ίδρυμα (ΑΚ 108 επ.), η επιτροπή εράνων (ΑΚ 122 επ.) και η αστική εταιρεία με νομική προσωπικότητα (ΑΚ 784) και σε νομικά πρόσωπα εμπορικού δικαίου, το εμπορικό δίκαιο ρυθμίζει τις εμπορικές εταιρείες (ΟΕ, ΕΕ, ΑΕ, ΕΠΕ, ΕΕ κατά μετοχές, συμπλοιοκτησία) και οι συνεταιρισμοί. (γ) Νομικά Πρόσωπα Μικτής φύσης τα οποία βρίσκονται στα όρια ιδιωτικού και δημοσίου δικαίου, έχουν τη μορφή ΝΠΙΔ αλλά δεν έχουν ιδρυθεί από ιδιώτες αλλά με πράξη του κράτους και ασκούν δραστηριότητες που ενδιαφέρουν το κοινωνικό σύνολο όπως ΝΕΡΙΤ, ΕΛΤΑ, ΕΥΔΑΠ κλπ.

ΓΙΑ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΩΝ ΣΗΜΕΙΩΣΕΩΝ ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ