ΕΙΔΗ ΝΟΜΩΝ (ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΤΑ ΞΕΡΕΤΕ ΑΥΤΑ) ΓΙΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Τυπικός Νόμος

Είναι ο νόμος που ψηφίζεται από την βουλή ύστερα από νομοθετική πρωτοβουλία αυτής και στη συνέχεια εκδίδεται και δημοσιεύεται από τον ΠτΔ.

Στην πράξη η νομοθετική λειτουργία ανήκει στη κυβέρνηση.

Έκδοση νόμου γίνεται από τον ΠτΔ που πιστοποιεί την γνησιότητα του κειμένου του νόμου και ότι ο νόμος ψηφίστηκε από τη βουλή κατά την προβλεπόμενη από το Σύνταγμα διαδικασία.

Δημοσίευση νόμου δίδει ο ΠτΔ με προσυπογραφή του αρμόδιου υπουργού για δημοσιευθεί στο ΦΕΚ.

Η ισχύς του αρχίζει από τη δημοσίευσή του.

Ουσιαστικός Νόμος

Είναι ο νόμος που περιέχει κανόνα δικαίου χωρίς να εξετάζεται το όργανο που τον εξέδωσε και η διαδικασία που τηρήθηκε. Οι ουσιαστικοί νόμοι περιλαμβάνονται στις διάφορες διοικητικές πράξεις που εκδίδονται είτε από νομοθετική εξουσιοδότηση, είτε από αυτόνομη κανονιστική αρμοδιότητα. Ακόμα περιλαμβάνονται στους κανόνες του Διεθνούς και Κοινοτικού Δικαίου.

Η ισχύς του αρχίζει μετά από 10 μέρες από τη δημοσίευση στο ΦΕΚ. Συνήθως υπάρχει πρόβλεψη.

Ατομικός Νόμος

Είναι οι νόμοι που ισχύουν για ένα ή περισσότερα άτομα πχ απονομή συντάξεως. Η ισχύς εξαντλείται με την επέλευση των αποτελεσμάτων.

Νόμοι μέτρα

Είναι οι νόμοι που εκδίδονται για την αντιμετώπιση συγκεκριμένης καταστάσεως που αξιώνει ειδική ρύθμιση όπως είναι οι νόμοι για τους πληγέντες από τις πλυμμήρες. Η εφαρμογή τους είναι δυνατή αναλογικά και σε άλλες περιπτώσεις.

Εφάπαξ νόμος

Είναι οι νόμοι που εκδίδονται μία φορά μέσα σε τακτή προθεσμία από τότε που τέθηκε σε ισχύ το Σύνταγμα. Τέτοιος νόμος είναι εκείνος που εκδίδεται μία φορά, μέσα σε τρεις μήνες από την ισχύ του Συντάγματος και ο οποίος ορίζει τους όρους και την διαδικασία της για την αναθεώρηση του Συντάγματος.

Αναγκαστικός Νόμος

Είναι οι νόμοι που εκδίδονται από de facto κυβερνήσεις σε ανώμελες και μεταβατικές περιόδους και με την ονομασία αναγκαστική νόμοι ή νομοθετικά διατάγματα. Είναι ισοδύναμοι με τους τυπικούς νόμους και εξακολουθούν να ισχύουν και μετά το Σύνταγμα.

Εκτελεστικός Νόμος

Είναι οι νόμοι που αναφέρονται στο κανονιστικό μέρος των συνταγματικών διατάξεων που εξειδικεύουν ή συμπληρώνουν. Ένα από τα κύρια αντικείμενα των εκτελεστικών νόμων είναι η άσκηση και η προστασία των ατομικών δικαιωμάτων. Δεν αποτελούν αντικείμενο ρυθμίσεως με τους νόμους αυτούς, η αρχή της οικονομικής ελευθερίας και η αρχή της ισότητας.

Νομοθετική εξουσιοδότηση σε υπουργούς (κανονιστικά διατάγματα) και σε λοιπή διοίκηση (κανονιστικές πράξεις) & Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου από τον ΠτΔ

(θέμα 2012-2013)

Υπάρχει μετατόπιση της νομοθετικής εξουσίας στην εκτελεστική εξουσία. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η φήφιση, η έκδοση και η δημοσίευση ενός τυπικού νόμου που παρέχει εξουσιοδότηση άλλοτε στον ΠτΔ, άλλοτε στηη διοίκηση προς έκδοση των κανονιστικών διαταγμάτων.

Ύστερα από την νομοθετική εξουσιοδότηση, ο αρμόδιος υπουργός κάνει την σχετική πρόταση την οποία προσυπογράφει. Υπογράφεται από τον ΠτΔ και έτσι έχουμε το κανονιστικό διάταγμα αφού προηγουμένως εκδοθεί και δημοσιευθεί.

Εκτός από τους υπουργούς η εξουσιοδότηση παρέχεται και σε άλλα όργανα της διοίκησης που εκδίδουν τις λεγόμενες κανονιστικές πράξεις, με τις οποίες ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα ή θέματα με τοπικό ενδιαφέρον ή με χαρακτήρα τεχνικό ή λεπτομερειακό πχ η εξουσιοδότηση για την άρδευση των κτημάτων. Αρμόδιος ήταν ο Νομάρχης. Όταν όμως παρέχεται εξουσιοδότηση που αφορά την συσκευασία του πόσιμου ύδατος εξουσιοδοτημένος είανι ο αρμόδιος υπουργός.

Τα είδη της εξουσιοδοτήσεως είναι:

·         Γενική εξουσιοδότηση που παρέχεται με τυπικό νόμο που ψηφίζεται από την ολομέλεια της βουλής, η εξουσιοδότηση παρέχεται με τους νόμους πλαίσια με τους οποίους καθορίζονται οι γενικές αρχές και κατευθύνσεις στα αρμόδια όργανα, προϋποθέσεις των νόμων-πλαίσια είναι να ψηφισθούν από την ολομέλεια, δεν μπορούν να έχουν εξουσιοδότηση για θέματα αποκλειστικά της βουλής και υπάρχει χρονικός περιορισμός για την άσκηση της παρεχόμενης εξουσιοδοτήσεως που αποτελεί αποκλειστική προθεσμία, η πάροδος της οποίας αποστερεί το αρμόδιο να εκδώσει το σχετικό διάταγμα τια το οποίο έχει τη σχετική εξουσιοδότηση.

·         Ειδική νομοθετική εξουσιοδότηση όπου πρέπει να μνημονεύεται ρητά τα θέματα για τα οποία θα πρέπει να εκδοθεί το κανονιστικό διάταγμα.

Οι κανονιστικές πράξεις και διατάγματα ελέγχονται από το ΣτΕ.

Τα κανονιστικά διατάγματα του αρθρου 43 παρ 1 εκδίδονται χωρίς καμία εξουσιοδότηση ύστσερα από πρόταση του αρμόδιου υπουργού και την προσυπογραφή αυτού. Εκδίδονται από τον ΠτΔ.

Τα είδη των κανονιστικών διαταγμάτων είναι:

·         Είναι ατομικά, όταν εφαρμόζουν τον νόμο σε μια ατομική περίπτωση. Πρόκειται γαι ατομικές διοικητικές πράξεις.

·         Είναι εκτελεστικά - κανονιστικά διατάγματα με τα οποία τίθενται γενικοί και αφηρημένοι κανόνες δικαίου, δευτερεύοντες και συμπληρωματικοί. Τα διατάγματα αυτά ειναι αναγκαία για την εκτέλεση των νόμων και δεν μπορεί ο ΠτΔ να αναστείλει την εφαρμογή τους, ούτε να εξαιρέσει κανέναν από την εκτέλεσή τους.

Η τυπική ισχύς των κανονιστικών διατάγματα και οι κανονιστικές πράξεις που εκδίδονται ύστερα από νομοθετική εξουσιοδότηση έχουν την ισχύ του εξουσιοδοτούντος νόμου δηλαδή:

·         μπορούν να έχουν αναδρομική δύναμη εφόσον το επιτρέπει η εξουσιοδοτική πράξη,

·         μπορούν να καταργήσουν ή να τροποποιήσουν ακόμα και γενικότερο τυπικό νόμο ή γενικότερη προγενέστερη κανονιστική πράξη,

·         η κατάργηση του εξουσιοδοτούντος νόμου δεν επιφέρει και την κατάρτηση των κανονιστικών διαταγμάτων, η κατάργηση ή η τροποίηση αυτών επέρχεται με νεότερο νόμο εφόσον τούτο προβλέπεται ρητά ή με νεότερο ή ειδικότερο κανονιστικό διάταγμα ή κανονιστική πράξη της ίδιας νομικής φύσεως.

Μπορούν να εκδοθούν πράξεις νομοθετικού περιεχομένου από τον ΠτΔ στις παρακάτω περιπτώσεις:

·         Σύμφωνα με το άρθρο 44 παρ 1 όπου σε έκτακτες περιπτώσεις εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης ο ΠτΔ μπορεί να εκδόσει ύστερα από πρόταση του υπουργικού συμβουλίου πράξεις νομοθετικού περιεχομένου. Οι πράξεις αυτές υποβάλλονται στη βουλή προς κύρωση, μέσα σε 40 ημέρες από τη σύγκληση της βουλής αρ 72 παρ 1. Θα πρέπει να εγκριθούν μέσα σε 3 μήνες από την υποβολή τους. Αν παραβιαστούν οι προθεσμίες ή δεν εγκριθούν από τη βουλή παύουν να ισχύουν.

·         Σύμφωνα με το άρθρο 48 σε περίπτωση πολέμου, επιστράτευσης εξαιτίας εξωτερικών κινδύνων ή άμεσης απειλής της εθνικής ασφάλειας, καθώς και αν εκδηλωθεί ένοπλο κίνημα για την ανατροπή του δημοκρατικού πολιτεύματος, η βουλή με απόφασή της, που λαμβάνεται ύστερα από πρόταση της κυβέρνησης, θέτει σε εφαρμογή, σε ολόκληρη την επικράτεια ή σε τμήμα αυτής το νόμο για κατάσταση πολιορκίας. Στην περίπτωση αυτή ο ΠτΔ ύστερα από πρόταση της κυβέρνησης μπορεί να εκδίδει πράξεις νομοθετικού περιεχομένου για να αντιμετωπιστούν επείγουσες ανάγκες ή για να αποκατασταθεί ταχύτερα η λειτουργία των συνταγματικών θεσμών. Οι πράξεις αυτές υποβάλλονται για κύρωση στη βουλή μέσα σε 15 ημέρες από την σύγκληση της σε σύνοδο και παύουν να ισχύουν αν δεν υποβληθούν στη βουλή μέσα σε 15 ημέρες ή δεν εγκριθούν μέσα σε 15 ημέρες από τότε που υποβλήθηκαν.

Δημοψηφίσματα

Είναι δύο, το πρώτο είναι το δημοψήφισμα του άρθρου 44 παρ 2. Σύμφωνα με αυτό ο ΠτΔ προκηρύσσει με διάταγμα δημοψήφισμα για κρίσιμα εθνικά θέματα, ύστερα από απόφαση της απόλυτης πλειοψηφίας του όλου αριθμού των βουλευτών, που λαμβάνεται με πρόταση του υπουργικού συμβουλίου.

Το δεύτερο είναι το δημοψήφισμα του άρθρου 42 γαι ψηφισμένα νομοσχέδια, που ρυθμίζουν σοβαρό κοινωνικό ζήτημα. Το δημοψήφισμα αυτό προκηρύσσεται από τον ΠτΔ με διάταγμα. Η απόφαση της βουλής λαμβάνεται με την πλειοψηφία του3/5 του όλου αριθμού των βουλευτών, ύστερα από πρόταση των 2/5 αυτών. Δεν εισάγονται κατά την ίδια βουλευτική περίοδο περισσότερες από δύο προτάσεις για δημοψήφισμα.

Αν το νομοσχέδιο για το δημοψήφισμα υπερψηφισθεί η προθεσμία του άρθρου 42 παρ 1 αρχίζει από τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος και δεν αρχίζει όπως η τυπική δύναμη του νόμου από την δημοσίευση.

Διαγγέλματα

Σύμφωνα με το άρθρο 44 παρ 3 Σ ο ΠτΔ σε εντελώς εξαιρετικές περιστάσεις μπορεί να απευθύνει διάγγελμα προς το Λαό, μετά από σύμφωνη γνώμη του ΠτΚ. Τα διαγγέλματα προσυπογράφονται από τον πρωθυπουργό και δημοσιεύονται στο ΦΕΚ.

Ο ΠτΔ εκδίδει διαγγέλματα ως ρυθμιστής του πολιτεύματος και  ως σύμβολο της εθνικής ενότητας.

Με τα διαγγέλματα ο ΠτΔ μπορεί να εκφράσει τις απόψεις του για την λειτουργία των θεσμών, ποτέ όμως δεν μπορεί να εκφράσει προσωπικές απόψεις για το έργο της κυβέρνησης και δεν μπορεί να παίρνει τη θέση υπέρ ή κατά των κομμάτων. Δεν περιέχουν κανόνες δικαίου και δεν ρυθμίζονται σχέσεις μεταξύ των οργάνων του κράτους.