ΤΑ ΦΟΝΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΤΩΝ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΧΡΟΝΩΝ

Θα μπορούσαμε να ταξινομήσουμε τα λεγόμενα «φονικά δικαστήρια» στα ακόλουθα:

(α) Του Αρείου Πάγου ή της Βουλής του Αρείου Πάγου η οποία δίκαζε τις ανθρωποκτονίες εκ προθέσεως και πρόκλησης σωματικής βλάβης καθώς και τα αδικήματα εμπρησμού και της χορήγησης δηλητηριώδους ουσίας εφόσον ο δράστης ενήργησε με ανθρωποκτόνο πρόθεση και το θύμα είχε την ιδιότητα του πολίτη. Το όνομά της το πήρε από τον ομώνυμο λόφο, όπου και συνεδρίαζε και τα μέλη της ήταν από αυτούς που είχαν διατελέσει στους εννέα άρχοντες, έπρεπε όμως να αποδειχτούν άμεμπτοι και υπεύθυνοι στη διαχείριση της δημόσιας εξουσίας και να λογοδοτήσουν για το έργο που έκαναν.

(β) Το Παλλάδιο, στο οποίο δικάζονταν από 51 εφέτες οι δίκες ακουσίου φόνου καθώς και η εκούσια  ανθρωποκτονία που θα μπορούσε να αποδοθεί ως εκ προμελέτης απόπειρα φόνου με άδηλο ή μη τετελεσμένο αποτέλεσμα, καθώς και οι φόνοι δούλων, μετοίκων και ξένων. Συνεδρίαζε εκτός των τείχων της πόλεως κοντά στο ναό του Ολυμπίου Διός.

(γ) Το Δελφίνιο, στο οποίο δικάζονταν οι υποθέσεις δίκαιου φόνου.  Σύμφωνα με σχετικό νόμο, η θανάτωση ενός προσώπου δεν επισύρει κυρώσεις αν διαπράχθηκε κατά τη διάρκεια αθλητικών αγώνων και χωρίς τη βούληση του δράστη, μετά από επίθεση του θύματος (άμυνα), σε πολεμικές συνθήκες αν ο δράστης πέρασε το θύμα για εχθρό και τέλος, θεωρείται δίκαιος ο φόνος του εραστή της συζύγου, μητέρας, αδελφής, θυγατέρας ή παλλακίδας του δράστη που θα συλλάβει τους μοιχούς επ΄ αυτοφόρω.

(δ) Της Φρεάττου, που αποτελούσε ιδιόμορφο δικαστήριο εξαιτίας της παραμονής του κατηγορούμενου επί πλοιαρίου στη θάλασσα και των δικαστών στην ξηρά και δίκαζε τους καταδικασμένους ήδη σε εξορία για διαπραχθέντα ακούσιο φόνο, στην περίπτωση που κατηγορούνταν για νέο εκούσιο φόνο ή τραυματισμό (με πρόθεση).

(ε) Του Πρυτανείου, με όχι σαφή ιδιαίτερα δικαστικά χαρακτηριστικά, στο οποίο δίκαζε ο βασιλέας με τους φυλοβασιλείς των τεσσάρων αρχαίων αθηναϊκών φυλών χωρίς να είναι διευκρινισμένο αν συμμετείχαν και σε ποιο βαθμό οι φυλοβασιλείς και οι εφέτες. Αρμοδιότητα του η εκδίκαση ανθρωποκτονίας από άγνωστο δράστη, καθώς και οι περιπτώσεις κατά τις οποίες ο θάνατος προκαλείται από ζώο ή από την πτώση αντικειμένου. Δεν απέβλεπε στην καταδίκη ή στην απαλλαγή του δράστη αλλά στην εξάλειψη του μιάσματος που προκάλεσε ο βίαιος θάνατος ενός προσώπου από δράστη άγνωστο ή στερούμενο λόγου πχ ζώο.

Συνοπτικά:

ΦΟΝΙΚΕΣ ΔΙΚΕΣ : (σε περίπτωση βίαιου θανάτου)

Αρμόδια φονικά δικαστήρια :

1)       ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ : δίκες φόνου , τραύματος εκ προνοίας , πυρκαϊάς , φαρμάκων . Ποινή για τον εκ προθέσεως φόνο : θάνατος , δήμευση περιουσίας δράστη ενώ ανάλογες είναι οι ποινές για τις άλλες πράξεις .

2)       ΠΑΛΛΑΔΙΟ : Φόνοι μη εκ πρόνοιας , φόνοι εκ βουλήσεως , φόνοι οικετών , μετοίκων , ξένων . Ποινή η πρόσκαιρη εξορία και διακοπή της μόνο με «αίδεση» (συγγνώμη) από τους συγγενείς του θύματος .

3)       ΔΕΛΦΙΝΙΟ : «δίκαιοι» νόμιμοι φόνοι : νόμιμος λόγος τέλεσης .

4)       ΤΗΣ ΦΡΕΑΤΟΥ : ιδιόμορφο δικαστήριο . Ο δράστης σε πλοιάριο , οι δικαστές στην ξηρά . Δίκη ήδη καταδικασμένων σε εξορία για ακούσιο φόνο σε περίπτωση κατηγορίας για νέο εκούσιο φόνο ή τραυματισμό .

5)       ΤΟΥ ΠΡΥΤΑΝΕΙΟΥ : χωρίς ιδιαίτερα σαφή χαρακτηριστικά . Δικαστές ο Βασιλεύς και 4 φιλοβασιλείς των 4 αρχαίων Αθηναϊκών φυλών . Δίκες φόνου αποδιδόμενου σε άγνωστο , ζώο ή άψυχο αντικείμενο .

6)       ΗΛΙΑΙΑ : Μεγαλύτερο, δημοκρατικότερο, ισχυρότερο δικαστήριο . Δικαστές – «Ηλιασταί» όλοι οι Αθηναίοι άνω των 30 ετών με ετήσια θητεία (60 από τις 10 φυλές : 600 μέλη) με ετήσια ορκομωσία .

Κατηγορίες δικών : ιδιωτικές – δημόσιες

                                τιμητοί – ατίμητοι

Άσκηση των δικαστικών καθηκόντων σε τμήματα των 500 . Όρκος στην αρχή του έτους (ορκωτό – ένορκοι) .