ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΥΞΗΜΕΝΗΣ ΤΥΠΙΚΗΣ ΙΣΧΥΟΣ (ΣΟΣ ΓΙΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ)

Συνταγματικές διατάξεις

Τη θέσπιση του Συντάγματος δεν μπορεί να τη ρυθμίζουν κανόνες δικαίου αλλά το ίδιο το Σύνταγμα ορίζει πως αναθεωρείται (στο άρθρο 110 Σ το Σύνταγμα προβλέπει ουσιαστικούς και διαδικαστικούς περιορισμούς ώστε η αναθεώρησή του να είναι δυσκίνητη αλλά όχι αδύνατη).

Τα προϊσχύσαντα Συντάγματα έκαναν αναφορά σε θεμελιώδης και μη διατάξεις, αυτή η αναφορά σήμερα αποτελεί σφάλμα.

Ο όρος διάταξη σημαίνει περιορισμένο μέρος του συνταγματικού κειμένου και δεν ταυτίζεται με το άρθρο, την παράγραφο και το εδάφιο. Μπορεί ένα άρθρο ή εδάφιο να έχει μία ή περισσότερες διατάξεις π.χ. ο ΠτΔ εκλέγεται από τη βουλή όπως ορίζεται στα άρθρα 32 και 33 Σ, διακρίνουμε τις διατάξεις προεδρικής εκλογής, διάταξη για τη θητεία κ.λπ.

Συντακτικές πράξεις λέγονται οι πράξεις με τις οποίες η εκτελεστική εξουσία θέτει κανόνες δικαίου με τυπική ισχύ ίση με του συντάγματος. Τις υπογράφει ο αρχηγός του κράτους με προσυπογραφή του υπουργικού συμβουλίου  ή μόνο το υπουργικό συμβούλιο (1967).

Εκδίδονται σε ανώμαλες περιόδους δηλ όταν καταλύεται η δημοκρατική έννομη τάξη και αφετέρου κατά τη διάρκεια de facto κυβερνήσεων με σκοπό να αποκαταστήσουν τη δημοκρατική έννομη τάξη που καταλύθηκε προσωρινά.

Υπό το ισχύον σύνταγμα αποκλείεται η έκδοση συντακτικών πράξεων διότι αποτελεί θραύση του συνταγματικού πλαισίου.

Ψηφίσματα είναι οι πράξεις συντακτικών ή αναθεωρητικών βουλών με τις οποίες αυτές οι βουλές ασκούν τη συντακτική ή αναθεωρητική τους αρμοδιότητα. Οι κανόνες δικαίου των ψηφισμάτων έχουν τυπική ισχύ ίση με του συντάγματος.

Υπό το ισχύον σύνταγμα ψηφίσματα μπορούν να εκδώσουν μόνο αναθεωρητικές βουλές και μόνο εφόσον τους το επιτρέπουν οι ουσιαστικές και διαδικαστικές προϋποθέσεις για την αναθεώρηση του Συντάγματος.

Σύμφωνα με το άρθρο 111 παρ. 2 εδ α Σ συντακτικές πράξεις που εκδόθηκαν από τις 24 Ιουλίου 1974 έως τη σύγκληση της Ε' Αναθεωρητικής βουλής, καθώς και ψηφίσματά αυτής, εξακολουθούν να ισχύουν και κατά τις διατάξεις τους που είναι αντίθετες προς το Σύνταγμα. Το περιεχόμενό τους κατά το μεγαλύτερο μέρος αφορούσε την αποκατάσταση του δημοκρατικού πολιτεύματος.

Ερμηνευτικές δηλώσεις

Έχουν ακριβώς την ίδια τυπική ισχύ με τις παραγράφους των άρθρων. Είναι παράγραφοι με άλλο όνομα π.χ. στα άρθρα 22, 24 και 28 και εξηγούνται πλέον από τη δύναμη της αδράνειας. Ορισμένες μπήκαν μαζί με το Σύνταγμα του 1975!

Συνταγματικές αρχές

Το Σύνταγμα ορίζει ότι το πολίτευμα της Ελλάδας είναι προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία, θεμέλιο του πολιτεύματος είναι η λαϊκή κυριαρχία, όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό και υπέρ του Έθνους και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα και ο σεβασμός και η προστασία της αξίας του ανθρώπου αποτελούν την πρωταρχική υποχρέωση της Πολιτείας (άρθρα 1-2 Σ) (=αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, αρχή της προστασίας των ατομικών δικαιωμάτων, δημοκρατική αρχή, αντιπροσωπευτική και κοινοβουλευτική αρχή, αρχή της προεδρευόμενης δημοκρατίας).

Περαιτέρω ορίζεται ο χωρισμός των εξουσιών στο άρθρο 26 Σ (αρχή του χωρισμού των εξουσιών).

Η αρχή του πολυκομματισμού αναφέρεται στο άρθρο 29 παρ. 1 Σ.

Εκκλησιαστικά κείμενα

Το Σύνταγμα αναγνωρίζει αυξημένη τυπική ισχύ  σε ορισμένα κείμενα της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Αυτά είναι οι ιεροί αποστολικοί και συνοδικοί κανόνες. Είναι επίσης ο πατριαρχικός νόμος του 1850 και η συνοδική πράξη του 1928, εφόσον αφορούν τη συγκρότηση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου (άρθρο 3 παρ. 1 εδ β-γ Σ). Ανάλογη αναγνώριση έχουν και οι ιερές παραδόσεις που δεν είναι γραπτές.

Εφάπαξ νόμοι

Όταν το Σύνταγμα προβλέπει την έκδοση εφ' άπαξ νόμου (άρθρο 107 Σ) ο συντακτικός νομοθέτης αναθέτει αρμοδιότητα στον κοινό νομοθέτη, ο οποίος όμως μπορεί να την ασκήσει μόνο μια φορά.

Οι εφ' άπαξ νόμοι έχουν αυξημένη τυπική ισχύ και δεν καταργούνται ούτε τροποποιούνται με νεότερο κοινό νόμο, για να γίνει αυτό πρέπει να αναθεωρηθεί η διάταξη που τους προβλέπει.

Τέτοιοι νόμοι έχουν αντικείμενο την προστασία κεφαλαίων εξωτερικού και τη φορολογία πλοίων κ.λπ. και παρέχουν μεγαλύτερη ασφάλεια σε επενδύσεις από το εξωτερικό, καθώς και την αναθεώρηση διοικητικών πράξεων της δικτατορία για κεφάλαια εξωτερικού. Σήμερα εφ' άπαξ νόμος δεν μπορεί να εκδοθεί. ότι ισχύει για τους εφ' άπαξ νόμους, ισχύει και για τα εφ' άπαξ κανονιστικά διατάγματα.

Βιβλιογραφία: Α. Παντελής "Εγχειρίδιο συνταγματικού δικαίου"