ΣΟΣ ΣΟΣ ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΘΕΜΑ ΓΕΝΙΚΟΥ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΓΙΑ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ 2015-2016

ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΕΚΘΕΣΗΣ, ΠΑΡΑΛΕΙΨΗΣ ΑΠΟ ΛΥΤΡΩΣΗ ΖΩΗΣ & ΙΔΙΑΙΤΕΡΗΣ ΝΟΜΙΚΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗΣ ΠΟΥ ΠΗΓΑΖΕΙ ΑΠΟ ΠΡΟΓΕΝΕΣΤΕΡΗ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Ο Α οδηγώντας νύχτα το αυτοκίνητό του σε κάποιο ερημικό δρόμο κατοικημένης περιοχής, αναπτύσσει μεγάλη ταχύτητα με αποτέλεσμα να παρασύρει και να τραυματίσει σοβαρά τον Β που προσπαθούσε να περάσει στο απέναντι πεζοδρόμιο. Ερωτάται:

(1) Ποια είναι η ευθύνη του Α; (α) αν ο Β πέθανε αμέσως μετά το ατύχημα; (β) αν ο Β πέθανε μετά από 3 ώρες επειδή τον εγκατέλειψης αβοήθητο ο Α; (γ) αν κι αν ακόμη δεν εγκατέλειπε το θύμα, το τελευταίο πάλι θα πέθαινε;

(2) Ποια είναι η ποινική ευθύνη του τρίτου οδηγού Γ ο οποίος περνώντας από τον τόπο του δυστυχήματος και βλέποντας τον Β αιμόφυρτο δεν τον μετέφερε στο πλησιέστερο νοσοκομείο;

Απάντηση 1α

Αν ο Β πέθανε ακαριαία, ο Α θα τιμωρηθεί για ανθρωποκτονία την οποία τέλεσε από (ασυνείδητη ή ενσυνείδητη) αμέλεια (άρθρα 302 και 28 ΠΚ), γιατί οδηγούσε αμελώς το αυτοκίνητό του και δεν ρύθμισε την ταχύτητά του στα νόμιμα όρια που επέβαλαν οι συνθήκες οδήγησης.

Απάντηση 1β

Αν ο Β πέθανε μετά από 3 ώρες επειδή τον εγκατέλειψε ο Α πρέπει να διακρίνουμε τις εξής δύο περιπτώσεις:

(1βα) 

Αν ο Α τον τραυμάτισε σοβαρά και τον εγκατέλειψε ευθύνεται για το έγκλημα της έκθεσης (άρθ. 306 παρ. 1 ΠΚ) γιατί εγκατέλειψε αβοήθητο πρόσωπο το οποίο ο ίδιος «υπαίτια τραυμάτισε». Επειδή όμως ο Β πέθανε αβοήθητος λόγω της εγκατάλειψής του από τον Α, ο οποίος φοβήθηκε τις συνέπειες που θα έχει αν τον μεταφέρει στο πλησιέστερο νοσοκομείο, αφού θα συλληφθεί και θα διωχθεί για την πράξη του, χωρίς σε καμία περίπτωση να επιδιώκει ή να αποδέχεται το θάνατο του Β, θα τιμωρηθεί για το έγκλημα της θανατηφόρας έκθεσης (άρθ. 306 παρ. 2 ΠΚ) η οποία είναι έγκλημα χαρακτηρισμένο από το αποτέλεσμα (άρθ. 29 ΠΚ), αφού η πρώτη πράξη της έκθεσης (άρθ. 306 παρ. 1 ΠΚ) οφείλεται σε δόλο του δράστη η δε δεύτερη πράξη του, το βαρύτερο αποτέλεσμα του θανάτου, οφείλεται σε αμέλεια του δράστη, ο οποίος προέβλεψε ότι ο Β μπορεί να πεθάνει, πίστεψε όμως ότι θα τον περισυλλέξει κάποιος άλλος οδηγός και θα αποφευχθεί ο θάνατός του, πράγμα όμως, που τελικά δεν έγινε και ο Β πέθανε. Πρέπει να τονιστεί ότι στην περίπτωση αυτή θα επιβληθεί η ποινή της παρ. 2 στο δράστη για θανατηφόρα έκθεση, αν αποδειχθεί ότι ο θάνατος του Β οφείλεται στην έκθεση, στην εγκατάλειψή του και όχι στο σοβαρό τραυματισμό του. Γιατί αν ο Β θα πέθαινε έστω και αν ο Α τον εγκατέλειπε (πχ πέθανε μετά μισή ώρα και το πλησιέστερο νοσοκομείο απείχε μία ώρα από τον τόπο του δυστυχήματος) δεν υπάρχει καν αιτιώδης συνάφεια μεταξύ  εγκατάλειψης και θανάτου, ώστε να γίνει περαιτέρω έρευνα για ύπαρξη αμέλειας του Α για το θάνατο του Β κατά την παρ. 2 του άρθρου 306 ΠΚ. Ο Α θα τιμωρηθεί για έκθεση (άρθ. 306 παρ. 1 ΠΚ) και για ανθρωποκτονία από αμέλεια (άρθ. 302 ΠΚ) σε αληθινή πραγματική συρροή (άρθ. 94 παρ. 1 ΠΚ).

(1ββ)

Αν ο Β πέθανε 3 ώρες επειδή τον εγκατέλειψε ο Α, ο οποίος επιδίωξε ή αποδέχθηκε το θάνατό του, όταν αντιλήφθηκε ότι ο Β τον οποίο τραυμάτισε ήταν ένα πολύ μισητό του πρόσωπο και ήταν ευκαιρία να απαλλαγεί από αυτόν, τότε, δεδομένου του δόλου του για το θάνατο του Β, ο Α θα τιμωρηθεί για ανθρωποκτονία με πρόθεση (άρθ. 29 παρ. 1 ΠΚ), το έγκλημα αυτό το τέλεσε με παράλειψη (άρθ. 15 ΠΚ) αφού λόγω της «άδικης και επικίνδυνης προηγούμενης ενέργειάς του» κατά του Β (σοβαρός τραυματισμός), είχε την ιδιαίτερη νομική υποχρέωση να τον μεταφέρει στο πλησιέστερο νοσοκομείο και να αποτρέψει το θανατό του, νομική υποχρέωση την οποία, όμως, δεν εκπλήρωσε. Έτσι, ο Α θα  κριθεί σαν να προκάλεσε το θάνατο του Β με ενέργειά του εφαρμοζομένης της διάταξης του άρθρου 299 παρ. 1 ΠΚ σε συνδυασμό με το άρθρο 15 ΠΚ. Η έκθεση της παρ. 1 του άρθ. 306 ΠΚ στην περίπτωση αυτή δεν θα τιμωρηθεί αυτοτελώς γιατί είναι επικουρική σαν έγκλημα συγκεκριμένης διακινδύνευσης ως προς την ανθρωποκτονία με πρόθεση που είναι έγκλημα βλάβης. Δηλαδή εδώ υπάρχει φαινομενική συρροή εγκλημάτων –αρχή μη τιμωρητής πρότερης πράξης, που στην περίπτωσή μας είναι η έκθεση (άρθ. 306 παρ. 1 ΠΚ).

Απάντηση 1γ

Για να υπάρχει αιτιώδης συνάφεια στα μη γνήσια εγκλήματα παράλειψης μεταξύ παράλειψης και αποτελέσματος, θα πρέπει με πιθανότητα που εγγίζει τα όρια της βεβαιότητας, το αποτέλεσμα να μην επερχόταν, αν ο δράστης δεν παρέλειπε την οφειλόμενη ενέργειά του. Τέτοια βεβαιότητα δεν υπάρχει στο πρακτικό, αν υποτεθεί μάλιστα πως το θύμα πέθανε μετά μισή ώρα από το δυστύχημα και την εγκατάλειψη του δράστη και το νοσοκομείο απείχε μία ώρα. Ο δράστης θα τιμωρηθεί για ανθρωποκτονία από αμέλεια (άρθ. 302 ΠΚ) και για (απρόσφορη) απόπειρα ανθρωποκτονίας τελούμενη με παράλειψη (άρθ. 15, 43 παρ. 1 και 299 παρ. 1 ΠΚ) (αληθινή πραγματική συρροή). Δηλαδή ο δράστης δεν ήταν ανάγκη να δημιουργήσει στον εαυτό του ανθρωποκτόνο πρόθεση γιατί έτσι κι αλλιώς ο θάνατος θα προκαλείτο από το σοβαρό τραυματισμό του θύματος από αμέλειά του, πράγμα όμως που αγνοούσε, θεωρώντας σαν το μόνο τρόπο θανάτωσής του Β την εγκατάλειψή του.

Απάντηση 2

Η ευθύνη του τρίτου οδηγού Γ θεμελιώνεται στο γνήσιο έγκλημα παράλειψης του άρθρου 307 ΠΚ (παράλειψη λύτρωσης από κίνδυνο ζωής) γιατί «με πρόθεση» παρέλειψε να σώσει τον Β από κίνδυνο ζωής που τον απειλούσε, αν και μπορούσε να το κάνει χωρίς κίνδυνο της δικής του ζωής ή υγείας.

Στις παραπάνω περιπτώσεις τα εγκλήματα του Α συρρέουν αληθινά κατ’ ιδέα και με το έγκλημα της φυγής οδηγού (άρθ. 43 παρ. 3 Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας).

Πηγή: 151 Πρακτικά Θέματα Γενικού Ποινικού, Άλκης Καραγιαννόπουλος