ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ (14, 381, 334, 25 ΠΚ)

Ο ορειβάτης Α εξαντλημένος και έχοντας χάσει τον προσανατολισμό του φθάνει τη νύχτα μπροστά σε μία έρημη καλύβα που ανήκει στο βοσκό Β. Η πόρτα της καλύβας είναι κλειστή, όμως, ο Α την παραβιάζει και μπαίνει μέσα για να προφυλαχθεί από τη παγωνιά.

Ποιό το αξιόποινο του Α; (ή Υπέχει ο Α ποινικής ευθύνης; ναι ή όχι και γιατί;)

Συνοπτική απάντηση:

Σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ. 1 ΠΚ έγκλημα συνιστά κάθε πράξη άδικη και καταλογιστή στον δράστη της, η οποία τιμωρείται από το νόμο.

Εφόσον η συμπεριφορά ενός προσώπου πληροί την αντικειμενική υπόσταση κάποιου εγκλήματος, θα πρέπει αυτή, καταρχάς, να θεωρηθεί και έως άδικη, εκτός εάν, κατ' εξαίρεση συντρέχει λόγος άρσης του αδίκου χαρακτήρα της.

Σύμφωνα με τα πραγματικά περιστατικά η συμπεριφορά του Α πληροί την αντικειμενική υπόσταση των άρθρων 381  παρ. 1 ΠΚ (φθορά ξένης ιδιοκτησίας) και 334 παρ. 1 ΠΚ (διατάραξη οικιακής ειρήνης).

Όμως στην συγκεκριμένη περίπτωση συντρέχει λόγος άρσης του αδίκου και ειδικότερα, οι προϋποθέσεις της κατάστασης ανάγκης κατά άρθρο 25 ΠΚ.

Οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 25 ΠΚ (κατάσταση ανάγκης που αποκλείει το άδικο) είναι οι εξής: α) κίνδυνος παρών και αναπότρεπτος με άλλα μέσα β) να αφορά το πρόσωπο ή την περιουσία του πράξαντος ή άλλου γ) να μην οφείλεται σε υπαιτιότητα του πράξαντος και δ) επέλευση βλάβης στον άλλο σημαντικά κατώτερης κατά το είδος και την σπουδαιότητα από την απειληθείσα.

Στο χώρο της κατάστασης ανάγκης, σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στην άμυνα, δεν έχουμε σύγκρουση του δικαίου με το άδικο, αλλά του δικαίου του ενός με το δίκαιο του άλλου.

Συγκεκριμένα, έχουμε σύγκρουση ανάμεσα σε δύο έννομα αγαθά όπου κάτω από κανονικές συνθήκες είναι άσχετα μεταξύ τους, έτσι που η σωτηρία του ενός να είναι πρακτικά δυνατή μόνο με την καταστραφή ή τη βλάβη του άλλου. 

Σύμφωνα με το πρακτικό η διαφορά ανάμεσα στην αξία της ανθρώπινης ζωής που κινδυνεύει από τη μία και την σπασμένη πόρτα και την διατάραξη της οικιακής ειρήνης από την άλλη, είναι τόσο μεγάλη ώστε το πλεόνασμα της αξίας της πρώτης να υπερκαλύπτει την απαξία που ενέχει η προσβολή των άλλων έννομων αγαθών.

Γίνεται λοιπόν δεκτό, ότι, κατ' εφαρμογή του άρθρου 25 ΠΚ, θα αρθεί ο άδικος χαρακτήρας τόσο του άρθρου 381 ΠΚ όσο και του 339 ΠΚ.

Πηγή: Από φροντιστηριακές σημειώσεις (Γιαννόπουλος)