Ο ΑΥΣΤΗΡΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ (ΣΟΣ ΘΕΜΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ) ΑΡΘΡΟ 110

Πρέπει να καταλάβουμε ότι για να γράψουμε πολύ καλά συνταγματικό θα πρέπει να ξέρουμε πολύ καλά το ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ και τι σημαίνει αυτό;; ότι ορισμένα άρθρα και γενικά όσα μπορούμε πρέπει να τα μάθουμε ΑΠΕΞΩ!!! πριν διαβάσουμε ΠΑΝΤΕΛΗ διαβάζουμε πολλές φορές το ΣΥΝΤΑΓΜΑ.. βαδίζουμε σύμφωνα με το σύνταγμα και τίποτα άλλο!!

 

Σήμερα, θα αναλύσουμε το άρθρο 110 που έχει να κάνει με τις μη αναθεωρήσιμες συνταγματικές διατάξεις του Συντάγματος ή αλλιώς ο αυστηρός χαρακτήρας του Συντάγματος:

 ΕΙΣΑΓΩΓΗ:

Το Σύνταγμα από ουσιαστική άποψη είναι ο θεμελιώδης, γενικός και καθολικόνς νόμος και από τυπική, ο υπέρτατος, γραπτός και αυστηρός νόμος.

Όσον αφορά το περιεχόμενο του, το Σύνταγμα είναι:

• Θεμελιώδης νόμος, ως το σύνολο των θεμελιωδών, βασικών κανόνων της έννομης τάξης.
• Γενικός νόμος, ως το σύνολο των γενικών κανόνων, των διατάξεων με γενικό χαρακτήρα και ευρύ περιεχόμενο.
• Καθολικός νόμος, ως το σύνολο των κανόνων που διέπουν κάθε έκφανση της δημόσιας και ιδιωτικής ζωής, πολιτική, οικονομική, και την έννομη τάξη. 

Όσον αφορα την εξωτερική του εμφάνιση και τη γενικότερη θέση του στο σύστημα δικαίου, το Σύνταγμα είναι:

• Υπέρτατος νόμος, ως ο ανώτερος ιεραρχικά νόμος που βρίσκεται στην πυραμίδα της έννομης τάξης.
•  Γραπτός νόμος, ως ο γραπτά διατυπωμένος θεμελιώδης νόμος και
• Αυστηρός νόμος, καθώς προβλέπεται η αναθεώρηση από τη συντακτική εξουσία με διαδικαστικές προϋποθέσεις ανελαστικότερες από εκείνες των νόμων.

ΑΡΘΡΟ 110 (Αναθεώρηση του Συντάγματος):

1. Oι διατάξεις του Συντάγματος υπόκεινται σε αναθεώρηση, εκτός από εκείνες που καθορίζουν τη βάση και τη μορφή του πολιτεύματος, ως Προεδρευόμενης Kοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, καθώς και από τις διατάξεις των άρθρων 2 παράγραφος 1, 4 παράγραφοι 1, 4 και 7, 5 παράγραφοι 1 και 3, 13 παράγραφος 1 και 26.
2. H ανάγκη της αναθεώρησης του Συντάγματος διαπιστώνεται με απόφαση της Bουλής που λαμβάνεται, ύστερα από πρόταση πενήντα τουλάχιστον βουλευτών, με πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των μελών της σε δύο ψηφοφορίες που απέχουν μεταξύ τους έναν τουλάχιστον μήνα. Mε την απόφαση αυτή καθορίζονται ειδικά οι διατάξεις που πρέπει να αναθεωρηθούν.
3. Aφού η αναθεώρηση αποφασιστεί από τη Bουλή, η επόμενη Bουλή, κατά την πρώτη σύνοδό της, αποφασίζει με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των μελών της σχετικά με τις αναθεωρητέες διατάξεις.
4. Aν η πρόταση για αναθεώρηση του Συντάγματος έλαβε την πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, όχι όμως και την πλειοψηφία των τριών πέμπτων, σύμφωνα με την παράγραφο 2, η επόμενη Bουλή κατά την πρώτη σύνοδό της μπορεί να αποφασίσει σχετικά με τις αναθεωρητέες διατάξεις με την πλειοψηφία των τριών πέμπτων του όλου αριθμού των μελών της.
5. Kάθε ψηφιζόμενη αναθεώρηση διατάξεων του Συντάγματος δημοσιεύεται στην Eφημερίδα της Kυβερνήσεως μέσα σε δέκα ημέρες αφότου επιψηφιστεί από τη Bουλή και τίθεται σε ισχύ με ειδικό ψήφισμά της.
6. Δεν επιτρέπεται αναθεώρηση του Συντάγματος πριν περάσει πενταετία από την περάτωση της προηγούμενης.

 

ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ (ανάλυση του άρθρου 110 Σ):

Η αυστηρότητα του Συντάγματος αποτελεί ένα από τα τρία τυπικά στοιχεία του.  Ο αυστηρός χαρακτήρας ανέρχεται  στη διατήρηση του Συντάγματος, στη μη μεταβολή του και συνεπώς, η έννοια αυτή διαφοροποιεί τους συνταγματικούς από τους κοινούς νόμους.

Η επικράτηση του αυστηρού χαρακτήρα του Συντάγματος έχει βεβαίως ιστορικά αίτια. Μεταφράζεται ως μη μεταβολή, μονιμότητα και διασφάλιση ορισμένων θεμελιωδών κανόνων του κράτους. Η αυστηρότητα μπορεί να απόλυτη ή σχετική. Με την απόλυτη απαγορεύεται η οποιαδήποτε μεταβολή στις συνταγματικές διατάξεις, θεωρούνται δηλαδή μη αναθεωρήσιμες, ενώ με την σχετική προβλέπεται η μεταβολή συνταγματικών κανόνων αλλά με δυσχερέστερη διαδικασία. Όπως προκύπτει λοιπόν από τα παραπάνω, το Σύνταγμα υπερισχύει έναντι του κοινού δικαίου και σε περίπτωση που έρθουν αντιμέτωποι με κοινούς, υπερισχύουν και επικρατούν έναντι όλων.

Ο Έλληνας συντακτικός νομοθέτης κατοχυρώνει την αυστηρότητα αυτή με το άρθρο 110 του ισχύοντος Συντάγματος, το οποίο ρυθμίζει την αναθεώρηση των συνταγματικών διατάξεων και τα όρια της. Ειδικότερα, το άρθρο 110 παρ. 1 θέτει την εξαίρεση του κανόνα καθορίζοντας ποιες διατάξεις δεν υπόκεινται σε αναθεώρηση και έτσι ρητά ορίζει πως οι υπόλοιπες διατάξεις του μπορούν να αναθεωρηθούν έχουν επομένως σχετικά αυστηρό χαρακτήρα. Στη συνέχεια στο άρθρο 110 παρ. 2-6 ρυθμίζει τη διαδικασία, η οποία απαιτεί σύμπραξη δύο βουλών, ενώ απαγορεύει την αναθεώρηση του συντάγματος πριν περάσει πενταετία από την προηγούμενη αναθεώρηση.

Κατά το άρθρο 110 παρ. 1 εδ. α προκύπτει πως δεν είναι δυνατή η αναθεώρηση των διατάξεων που καθορίζουν τη βάση και τη μορφή του πολιτεύματος ως Προεδρευόμενης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας.  Επομένως, τα χαρακτηριστικά του πολιτεύματος που προστατεύονται από το άρθρο 110 παρ. 1 είναι τρία, δεν αναθεωρούνται οι διατάξεις, που καθορίζουν τη βάση και τη μορφή του πολιτεύματος ως: (α) προεδρευόμενης (β) κοινοβουλευτικής και (γ) δημοκρατίας.

Στις διατάξεις που έχουν απόλυτα αυστηρό χαρακτήρα και άρα δεν υπόκεινται σε αναθεώρηση ανήκει σαφώς το άρθρο 1 του Συντάγματος (η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας ως θεμέλιο του πολιτεύματος) καθώς και από τις διατάξεις των άρθρων 2 παράγραφος 1, 4 παράγραφοι 1,4 και 7, 5 παράγραφοι 1 και 3, 13 παράγραφος 1 και 26. Διασφαλίζονται συνταγματικά οι διατάξεις που προσδιορίζουν τον χαρακτήρα του πολιτεύματος ως προεδρευόμενης δημοκρατίας, σε μια δημοκρατία όπου ο εκλεγμένος πρωθυπουργός ασκεί εξουσία ενώ ο πρόεδρος είναι αιρετός και παίζει δευτερεύοντα ρόλο. Επιπλέον, το Σύνταγμα προστατεύει το κοινοβουλευτικό χαρακτήρα του πολιτεύματος. Το κοινοβουλευτικό σύστημα είναι το κυβερνητικό σύστημα όπου η κυβέρνηση εξαρτάται από το κοινοβούλιο, οπότε και διακρίνεται από το  προεδρικό όπου ο ΠτΔ είναι εκτός από αρχηγός κράτους και αρχηγός κυβέρνησης. Η εξάρτηση αυτή της κυβέρνησης από το κοινοβούλιο είναι που προστατεύετι από το συντακτικό νομοθετη σε συνδυασμό με τις τρεις μερικότερες διαστάσεις της: την ανάδειξη, τη διατήρηση και τον έλεγχο της κυβέρνησης. Το δεύτερο εδάφιο της πρώτης παραγράφου του άρθρου 110 περιλαμβάνει 8 ρητά απαριθμούμενες διατάξεις: το άρθρο 26 και άλλες 7 που συστηματικά ερμηνευόμενες καλύπτουν ουσιαστικά το περιεχόμενο όλων των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων.

Ο γενικός κανόνας που θέτει ο συντακτικός νομοθέτης στο άρθρο 110 παρ. 1 Σ είναι καταρχήν ότι όλες οι συνταγματικές διατάξεις υπόκεινται σε αναθεώρηση. Παράλληλα ορίζει τις εξαιρέσεις του κανόνα, απαριθμεί δηλαδή τις διατάξεις που δεν μπορουν να αποτελέσουν αντικείμενο μεταρρύθμισης.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:

Καταλήγοντας, η αυστηρότητα του Συντάγματος, είτε είναι απόλυτη είτε είναι σχετική, αποτελεί ασφαλώς ένα συστατικό στοιχείο του. Διασφαλίζει την ίδια την υπόσταση του "νόμου των νόμων", την τυπική του ισχύ και ανωτερότητα. Το Ελληνικό Σύνταγμα διασφαλίζει τον αυστηρό του χαρακτήρα μέσω συγκεκριμένων διατάξεών του, μέσω του άρθρου 110, το οποίο αφενός μεν ορίζει ποιες διατάξεις μπορούν να υποστούν αναθεώρηση και ποιες όχι, θέτει δηλαδή τον κανόνα και μετά τις εξαιρέσεις του, αφετέρου δε ρυθμίζει την αναθεωρητική διαδικασία.

Τέλος, ο αυστηρός χαρακτήρας του Συντάγματος, δεν κατοχυρώνει απλά την τυπική υπεροχή αλλά διασφαλίζει τη δημοκρατία όπως θα έπρεπε να είναι.