ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΦΑΝΕΙΑ ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

Πρώτον τα άρθρα που ρυθμίζουν την αφάνεια στον αστικό κώδικα είναι: ΑΚ 40-50:

Άρθρο 40

Αφάνεια

Αν ο θάνατος προσώπου είναι πολύ πιθανός, επειδή εξαφανίστηκε ενώ βρισκόταν σε κίνδυνο ζωής, ή επειδή λείπει πολύ καιρό χωρίς ειδήσεις, το δικαστήριο το κηρύσσει άφαντο ύστερα από αίτηση οποιουδήποτε εξαρτά δικαιώματα από το θάνατό του.

Άρθρο 41

Η κήρυξη της αφάνειας δεν μπορεί να ζητηθεί πριν από την πάροδο ενός τουλάχιστον έτους από τη στιγμή του κινδύνου, και, αν ήταν παρατεταμένος, από την τελευταία στιγμή του, ή πέντε τουλάχιστον ετών από την τελευταία είδηση.

Άρθρο 42

Αρμόδιο δικαστήριο

Η αίτηση για την κήρυξη της αφάνειας δικάζεται από το δικαστήριο της τελευταίας στην Ελλάδα κατοικίας ή διαμονής του προσώπου που εξαφανίστηκε, και, αν δεν υπάρχει, από το δικαστήριο της πρωτεύουσας του κράτους.

Άρθρο 43

Αν η αίτηση κριθεί βάσιμη, το δικαστήριο διατάζει να δημοσιευτεί στον τύπο περίληψή της και ορίζει τον τρόπο της δημοσίευσης.

Η περίληψη περιέχει: 1. το όνομα, το επώνυμο, το επάγγελμα και την κατοικία του αιτούντος και εκείνου που εξαφανίστηκε. 2. πρόσκληση προς εκείνον που εξαφανίστηκε ή οποιονδήποτε άλλο να δώσει πληροφορίες σχετικά με τη ζωή ή το θάνατο αυτού που εξαφανίστηκε, μέσα σε ορισμένη προθεσμία. Η προθεσμία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από ένα χρόνο από την τελευταία δημοσίευση.

Άρθρο 44

Αφού περάσει η προθεσμία που αναφέρεται στη δημοσίευση, το δικαστήριο δικάζει την αίτηση και μπορεί να διατάξει αυτεπαγγέλτως κάθε απόδειξη καθώς και την ένορκη εξέταση του αιτούντος.

Αν κριθεί ότι τα γεγονότα που αναφέρει η αίτηση για την αφάνεια αποδείχθηκαν, η απόφαση κηρύσσει τη αφάνεια, καθορίζει από πότε αρχίζει και καταλογίζει τα δικαστικά έξοδα και τέλη στην περιουσία του άφαντου.

Άρθρο 45

Ματαίωση της αίτησης

Αν κατά τη διάρκεια της δίκης της αφάνειας εμφανιστεί αυτός που είχε εξαφανιστεί ή φτάσουν ειδήσεις γι' αυτόν ή αποδειχθεί ο θάνατός του, η αίτηση απορρίπτεται.

Άρθρο 46

Άρση της αφάνειας

Ύστερα από αίτηση όποιου έχει έννομο συμφέρον το δικαστήριο μπορεί να άρει την κατάσταση της αφάνειας ή να μεταβάλει το χρόνο της έναρξής της. Στη δίκη κλητεύεται και εκείνος που είχε ζητήσει να κηρυχθεί η αφάνεια ή, αν έχει πεθάνει ή κατοικεί στο εξωτερικό ή είναι άγνωστη η διαμονή του, ο εισαγγελέας.

Άρθρο 47

Δημοσίευση της απόφασης

Η απόφαση που κηρύσσει την αφάνεια, καθώς και αυτή που αίρει την κατάσταση της αφάνειας ή που μεταβάλλει το χρόνο της έναρξής της δημοσιεύεται, όταν γίνει τελεσίδικη, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρού 43 παρ. 1 και από τη δημοσίευση ισχύει για όλους. Για το γεγονός που βεβαιώνει η απόφαση συντάσσεται ληξιαρχική πράξη ή γίνεται αντίστοιχη σημείωση πάνω σ' αυτήν.

Άρθρο 48

Αποτελέσματα της κήρυξης της αφάνειας

Μετά τη δημοσίευση της τελεσίδικης απόφασης που κηρύσσει την αφάνεια, εφόσον ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά, μπορούν να ασκηθούν όλα τα δικαιώματα που εξαρτώνται από το θάνατο του άφαντου σαν να είχε αποδειχθεί ο θάνατος.

Τα αποτελέσματα της κήρυξης της αφάνειας αρχίζουν από το χρόνο που σύμφωνα με την απόφαση άρχισε η αφάνεια.

Άρθρο 49

Οι κληρονόμοι και οι κληροδόχοι της περιουσίας του άφαντου έχουν υποχρέωση να δώσουν ασφάλεια για την ενδεχόμενη απόδοση της περιουσίας σε επικρατέστερους δικαιούχους ή στον άφαντο. Όσοι ασκούν οποιοδήποτε άλλο δικαίωμα που εξαρτάται από το θάνατο του άφαντου μπορούν να υποχρεωθούν σε ασφάλεια. Η ασφάλεια αίρεται όταν περάσουν δέκα χρόνια από τότε που η περιουσία παραδόθηκε στους κληρονόμους ή τους κληροδόχους ή από τότε που ασκήθηκε άλλο δικαίωμα.

Άρθρο 50

Αν εμφανιστεί ο άφαντος ή αναγνωριστεί ότι τρίτοι έχουν επικρατέστερα δικαιώματα, αυτοί που άσκησαν δικαίωμα από την κήρυξη της αφάνειας έχουν υποχρέωση να αποδώσουν ό,τι πήραν. Αν πρόκειται για κληρονομία, εφαρμόζονται οι διατάξεις για τη αγωγή περί κλήρου.

Τι πρέπει να ξέρετε για όλα αυτά:

1. Αφάνεια είναι η νομική κατάσταση στην οποία ορισμένο πρόσωπο κηρύσσεται δικαστικώς έτσι ώστε να θεωρείται νεκρό.
2. Αν εξαφανίστηκε ενώ βρισκόταν σε κίνδυνο ζωής πχ ναυάγιο, πόλεμος τότε για να ζητηθεί η κήρυξη σε αφάνεια πρέπει να παρέλθει τουλάχιστο ένα έτος (ΑΚ 40) ενώ αν απουσιάζει χωρίς ειδήσεις πολύ καιρό πχ πήγε στην Αφρική και χάθηκε,  πρέπει να έχουν περάσει πέντε τουλάχιστον έτη από την τελευταία είδηση (ΑΚ 41).
3. Αρμόδιο για την εκδίκαση της αίτησης ειναι το Ειρηνοδικείο της τελευταίας κατοικίας ή διαμονής του εξαφανισθέντος (ΑΚ 42), το οποίο διατάσσει δημοσίευση περίληψής της και πρόσκληση για παροχή πληροφοριών μέσα σε προθεσμία ενός έτους (ΑΚ 43).
4. Αν αποδειχθεί η αφάνεια (ΑΚ 44) το δικαστήριο ορίζει το χρόνο έναρξής της, αν όχι (ΑΚ 45) τότε απορρίπτει την αίτηση.
5. Αν ο άφαντος εμφανισθεί ή αποδειχθεί ο θάνατός του τότε αίρεται η κήρυξη σε αφάνεια (ΑΚ 46). Αυτό γίνεται με αίτηση όποιου έχει έννομο συμφέρον (ιδίως: κληρονομικού δικαίου).
6. Όταν οι αποφάσεις που δέχονται τις αιτήσεις καταστούν αμετάκλητες ισχύουν και παράγουν αποτελέσματα υπέρ και έναντι όλων (ΑΚ 47).
7. Όσον αφορά τα δικαιώματα τρίτων (ΑΚ 48) μετά τη δημοσίευση αμετάκλητης απόφασης μπορούν να ασκηθούν εφόσον ο νόμος δεν ορίζει διαφορετικά, σαν να έχει αποδειχθεί ο θάνατος του αφάντου.
8. Οι κληρονόμοι ή κληροδόχοι του αφάντου υποχρεούνται να δώσουν ασφάλεια για την ενδεχόμενη απόδοση της περιουσίας σε επικρατέστερους κληρονόμους ή στον ίδιο τον άφαντο όταν εμφανισθεί. Η ασφάλεια αίρεται όταν περάσουν δέκα χρόνια (ΑΚ 49).
9. Σε περίπτωση εμφάνισης του αφάντου μπορεί να ζητήσει επιστροφή της περιουσίας του από αυτούς που την κατέχουν (ΑΚ 50).
10. Ο γάμος λόγω κήρυξης σε αφάνεια κάποιου δε λύεται αυτοδικαίως  αλλά η κήρυξη αποτελεί λόγο διαζυγίου (ΑΚ 1440). Σε περίπτωση επανεμφάνισης του αφάντου δεν μπορεί να ζητήσει τη σύζυγο να γυρίσει κοντά του.
11. Λόγω της νομικής κατάστασης της αφάνειας, εκτός από τα κληρονομικά δικαιώματα, υπάρχουν και άλλα, όπως το συνταξιοδοτικό δικαίωμα της συζύγου του αφάντου, το δικαίωμα των γονέων του αφάντου να αναγνωρίσουν το εξώγαμο τέκνο του (ΑΚ 1475 παρ. 3), ο ψιλός κύριος να πάρει την επικαρπία κλπ. Επίσης μπορεί να επέλθει και απώλεια κάποιου δικαιώματος όπως η παύση της γονικής μέριμνας (ΑΚ 1538), η λύση της εντολής (ΑΚ 726), η λύση της εταιρείας (ΑΚ 773) κλπ. 

Από όλα αυτά το ζουμί ειναι:  Αν κάποιος κηρυχθεί άφαντος (συνήθως από συγγενείς όχι από δανειστές) για να κληρονομήσουν την περιουσία του και η γυναίκα του παντρευτεί άλλον καθώς ζήτησε να λυθεί ο γάμος της με τον άφαντο λόγω της κήρυξης του σε αφάνεια (που ισοδυναμεί με θάνατο), και επανεμφανισθεί μπορεί να ζητήσει πίσω την περιουσία του αλλά δεν μπορεί να ζητήσει πίσω τη γυναίκα του.
Δεν πέφτει τέτοιο θέμα στις κατατακτήριες νομικής Αθηνών. Μόνο σε φοιτητές.


Μπορείτε να επισκεφτείτε και τον εξής σύνδεσμο για άλλα σχόλια:

ΑΦΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ_CAPITAL.GR