Κατατακτήριες εξετάσεις στο τμήμα Νομικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Ακαδ. έτους 2013 - 2014.
ΜΑΘΗΜΑΤΑ - ΥΛΗ:
1) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ
Ι. Το ισχύον δίκαιο
Το Δίκαιο ως σύνολο κανόνων. Υποχρεωτικότητα, ισχύς και θετικότητα του δικαίου. Το θεμέλιο της ισχύος του δικαίου. Φυσικό δίκαιο και νομικός θετικισμός.
Δίκαιο, πολιτική και ηθική. Επανεξέταση του ορισμού του δικαίου: δίκαιο και εξαναγκασμός.
ΙΙ. Δικαιοδοτική πράξη και δικανικός συλλογισμός
Από τι αποτελείται ο νομικός συλλογισμός (μείζων και ελάσσων πρόταση). Σαφής παράσταση των κρίσιμων πραγματικών περιστατικών και το πρόβλημα της υπαγωγής τους σε κανόνα δικαίου.
Ι. Το ισχύον δίκαιο
Το Δίκαιο ως σύνολο κανόνων. Υποχρεωτικότητα, ισχύς και θετικότητα του δικαίου. Το θεμέλιο της ισχύος του δικαίου. Φυσικό δίκαιο και νομικός θετικισμός.
Δίκαιο, πολιτική και ηθική. Επανεξέταση του ορισμού του δικαίου: δίκαιο και εξαναγκασμός.
ΙΙ. Δικαιοδοτική πράξη και δικανικός συλλογισμός
Από τι αποτελείται ο νομικός συλλογισμός (μείζων και ελάσσων πρόταση). Σαφής παράσταση των κρίσιμων πραγματικών περιστατικών και το πρόβλημα της υπαγωγής τους σε κανόνα δικαίου.
ΙΙΙ. Η φύση και οι μέθοδοι της ερμηνείας του δικαίου
1). Τι επιτελεί η ερμηνεία του δικαίου. Μεθοδολογική ενότητα στην ερμηνεία του Συντάγματος και της κοινής νομοθεσίας. Η ανάγκη εξειδίκευσης των εφαρμοστέων διατάξεων με πραγματολογική ερμηνεία τους . Η διάκριση νομικού και πραγματικού ζητήματος. Δεν υπάρχει διακριτική ευχέρεια του δικαστή στην ερμηνεία του Συντάγματος και των νόμων.
2).Τα κλασικά κριτήρια ερμηνείας του δικαίου: ερμηνεία γραμματική, λογική, ιστορική και συστηματική. Βούληση του ιστορικού νομοθέτη ή αντικειμενική ερμηνεία του σκοπού του νόμου; Η συμβολή της νομικής επιστήμης και της νομολογίας στην ερμηνεία του δικαίου. Υπάρχει σειρά προτίμησης μεταξύ των κριτηρίων ερμηνείας;
3). Η γλωσσική εκφορά των διατάξεων. Περιορισμένη η χρησιμότητα της «γραμματικής» ερμηνείας. Ειδικότερα η «γραμματική» ερμηνεία στο ποινικό δίκαιο.
4).Επιχειρήματα ουσιαστικής ορθότητας: επιχειρηματολογία τελολογική, επιχειρήματα γενικών αρχών της έννομης τάξης, εκ των προτέρων αποτίμηση των συνεπειών της απόφασης.
5). Κενά στην έννομη τάξη και οι μέθοδοι κάλυψής τους.
6).Αντινομίες στην έννομη τάξη: το νόημα των αντινομιών. Αντινομίες μεταξύ νομοθετικών διατάξεων, αντινομίες μεταξύ αρχών του δικαίου. Αντινομίες στο εσωτερικό του Συντάγματος. Υπάρχουν άραγε αντινομίες μεταξύ συνταγματικών κανόνων και «υπερθετικού δικαίου»;
1). Τι επιτελεί η ερμηνεία του δικαίου. Μεθοδολογική ενότητα στην ερμηνεία του Συντάγματος και της κοινής νομοθεσίας. Η ανάγκη εξειδίκευσης των εφαρμοστέων διατάξεων με πραγματολογική ερμηνεία τους . Η διάκριση νομικού και πραγματικού ζητήματος. Δεν υπάρχει διακριτική ευχέρεια του δικαστή στην ερμηνεία του Συντάγματος και των νόμων.
2).Τα κλασικά κριτήρια ερμηνείας του δικαίου: ερμηνεία γραμματική, λογική, ιστορική και συστηματική. Βούληση του ιστορικού νομοθέτη ή αντικειμενική ερμηνεία του σκοπού του νόμου; Η συμβολή της νομικής επιστήμης και της νομολογίας στην ερμηνεία του δικαίου. Υπάρχει σειρά προτίμησης μεταξύ των κριτηρίων ερμηνείας;
3). Η γλωσσική εκφορά των διατάξεων. Περιορισμένη η χρησιμότητα της «γραμματικής» ερμηνείας. Ειδικότερα η «γραμματική» ερμηνεία στο ποινικό δίκαιο.
4).Επιχειρήματα ουσιαστικής ορθότητας: επιχειρηματολογία τελολογική, επιχειρήματα γενικών αρχών της έννομης τάξης, εκ των προτέρων αποτίμηση των συνεπειών της απόφασης.
5). Κενά στην έννομη τάξη και οι μέθοδοι κάλυψής τους.
6).Αντινομίες στην έννομη τάξη: το νόημα των αντινομιών. Αντινομίες μεταξύ νομοθετικών διατάξεων, αντινομίες μεταξύ αρχών του δικαίου. Αντινομίες στο εσωτερικό του Συντάγματος. Υπάρχουν άραγε αντινομίες μεταξύ συνταγματικών κανόνων και «υπερθετικού δικαίου»;
Διδακτικά βοηθήμα για συνδυασμένη μελέτη:
- Παύλου Σούρλα, justi atque injusti scientia. Μια εισαγωγή στην επιστήμη του δικαίου, εκδ. Αντ. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή, 1995 (ειδικά για την πρώτη ενότητα ζητημάτων, όπως εκτίθεται ανωτέρω υπό το στοιχείο Ι).
-Κώστα Σταμάτη, Η θεμελίωση των νομικών κρίσεων, 8η έκδοση, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2009 (ειδικά για τη δεύτερη και την τρίτη ενότητα ζητημάτων, όπως εκτίθενται ανωτέρω υπό τα στοιχεία ΙΙ και ΙΙΙ).
2) ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ
Σύνταγμα: Έννοια του Συντάγματος, διακρίσεις -τυπικό και ουσιαστικό Σύνταγμα, Σύνταγμα με την σύνθετη έννοια και πραγματικό Σύνταγμα-, η νομικοπολιτική σημασία του Συντάγματος.
Πολίτευμα: έννοια του πολιτεύματος και είδη. Μοναρχία-Ολιγαρχία-Δημοκρατία. Αντιπροσωπευτική και Άμεση Δημοκρατία.
Το ισχύον πολίτευμα στην Ελλάδα: Δημοκρατική αρχή και αρχή της λαϊκής κυριαρχίας. Αντιπροσωπευτική και επιτακτική εντολή. Χαρακτηριστικά της ψήφου και αρχές που διέπουν την ψηφοφορία. Δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Η θέση των πολιτικών κομμάτων.
Το κοινοβουλευτικό σύστημα στο Σύνταγμα του 1975: Η αρχή της δεδηλωμένης και η πολιτική ευθύνη της κυβέρνησης (πρόταση εμπιστοσύνης- δυσπιστίας, κοινοβουλευτικός έλεγχος).
Η προεδρευόμενη μορφή του ισχύοντος πολιτεύματος. Αρμοδιότητες και συνταγματικός ρόλος του Προέδρου Δημοκρατίας.
- Παύλου Σούρλα, justi atque injusti scientia. Μια εισαγωγή στην επιστήμη του δικαίου, εκδ. Αντ. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή, 1995 (ειδικά για την πρώτη ενότητα ζητημάτων, όπως εκτίθεται ανωτέρω υπό το στοιχείο Ι).
-Κώστα Σταμάτη, Η θεμελίωση των νομικών κρίσεων, 8η έκδοση, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2009 (ειδικά για τη δεύτερη και την τρίτη ενότητα ζητημάτων, όπως εκτίθενται ανωτέρω υπό τα στοιχεία ΙΙ και ΙΙΙ).
2) ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ
Σύνταγμα: Έννοια του Συντάγματος, διακρίσεις -τυπικό και ουσιαστικό Σύνταγμα, Σύνταγμα με την σύνθετη έννοια και πραγματικό Σύνταγμα-, η νομικοπολιτική σημασία του Συντάγματος.
Πολίτευμα: έννοια του πολιτεύματος και είδη. Μοναρχία-Ολιγαρχία-Δημοκρατία. Αντιπροσωπευτική και Άμεση Δημοκρατία.
Το ισχύον πολίτευμα στην Ελλάδα: Δημοκρατική αρχή και αρχή της λαϊκής κυριαρχίας. Αντιπροσωπευτική και επιτακτική εντολή. Χαρακτηριστικά της ψήφου και αρχές που διέπουν την ψηφοφορία. Δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Η θέση των πολιτικών κομμάτων.
Το κοινοβουλευτικό σύστημα στο Σύνταγμα του 1975: Η αρχή της δεδηλωμένης και η πολιτική ευθύνη της κυβέρνησης (πρόταση εμπιστοσύνης- δυσπιστίας, κοινοβουλευτικός έλεγχος).
Η προεδρευόμενη μορφή του ισχύοντος πολιτεύματος. Αρμοδιότητες και συνταγματικός ρόλος του Προέδρου Δημοκρατίας.
Βιβλιογραφία:
Η προτεινόμενη βιβλιογραφία είναι απολύτως ενδεικτική
1. Δ. Τσάτσου, Πολιτεία, Αθήνα, Γαβριηλίδης, 2010
2. Αντ. Μανιτάκη, Η Συνταγματική Οργάνωση του Κράτους, εκδ. Σάκκουλα, 2009, Αθήνα-Θεσσαλονίκη.
3. Κ. Χρυσόγονου, Συνταγματικό Δίκαιο, Εκδ. Σάκκουλα, 2007, Θεσσαλονίκη.
4. Φ. Σπυρόπουλου, Εισαγωγή στο Συνταγματικό Δίκαιο, Αθήνα, Α. Σάκκουλα, 2006.
3) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΥΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣΗ προτεινόμενη βιβλιογραφία είναι απολύτως ενδεικτική
1. Δ. Τσάτσου, Πολιτεία, Αθήνα, Γαβριηλίδης, 2010
2. Αντ. Μανιτάκη, Η Συνταγματική Οργάνωση του Κράτους, εκδ. Σάκκουλα, 2009, Αθήνα-Θεσσαλονίκη.
3. Κ. Χρυσόγονου, Συνταγματικό Δίκαιο, Εκδ. Σάκκουλα, 2007, Θεσσαλονίκη.
4. Φ. Σπυρόπουλου, Εισαγωγή στο Συνταγματικό Δίκαιο, Αθήνα, Α. Σάκκουλα, 2006.
• Ιστορική εξέλιξη της Διεθνούς Οργάνωσης
• Ίδρυση και νομικό καθεστώς των Διεθνών Οργανισμών
• Ιδιότητα του μέλους των Διεθνών Οργανισμών
• Θεσμική διάρθρωση των Διεθνών Οργανισμών
• Αυτονομία της Βούλησης Διεθνούς Οργανισμού
• Έδρα, προνόμια, ασυλίες Διεθνών Οργανισμών
• Οικονομικά των Διεθνών Οργανισμών
• Διάλυση Διεθνών Οργανισμών
• Κατάταξη και χαρακτηριστικά Διεθνών Οργανισμών
• Εισαγωγή στα Ηνωμένα Έθνη
• Αρχές, σκοποί, όργανα και λειτουργίες των Ηνωμένων Εθνών
• Χρήση βίας και ειρηνική επίλυση Διεθνών Οργανισμών
• Το Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης
Βιβλιογραφία:
Οι υποψήφιοι μπορούν να αναζητήσουν τη σχετική ύλη, ενδεικτικά, στα βιβλία:
1)K.Χατζηκωνσταντίνου,Χ. Αποστολίδης, Μ.Σαρηγιαννίδης: Θεμελιώδεις Έννοιες στο Διεθνές Δημόσιο Δίκαιο,
Εκδόσεις Σάκκουλα Α.Ε. Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2013/1η έκδοση
2) Εμμ. Ρούκουνας : Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο, Εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη ΑΕΒΕ, Αθήνα 2011/1η έκδοση
2) Π.Νάσκου-Περράκη : Το Δίκαιο των Διεθνών Οργανισμών: Η Θεσμική Διάσταση , Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 2011/5η έκδοση
-------------------------------------------------------------------------------------
Εκδόσεις ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
Φράγκων 1, 54625 Θεσσαλονίκη, τηλ.2310545618,532134,Μαυρομιχάλη 23,Αθήνα τηλ 2103678800,3607521(Μαυρομιχάλη 2)
Εκδόσεις ΑΝΤ. Ν. ΣΑΚΚΟΥΛΑ
Στη Θεσσαλονίκη διανέμονται από Εκδόσεις ΒΙΒΛΙΟΝΟΜΙΚΗ, Φράγκων 2,τηλ 2310552582,Εκδόσεις ΤΖΗΜΟΣ,Στρ. Μπραντούνα 3, τηλ. 2310555911
Εκδόσεις ΑΝΤ. Ν. ΣΑΚΚΟΥΛΑ-Αθήνα
Σόλωνος 69, 10679, Αθήνα, τηλ.2103615440,3618198
Στη Θεσσαλονίκη τα βιβλία διανέμονται από :Εκδόσεις ΖΥΓΟΣ,Αγγελάκη 39, τηλ 2310 271055
Εκδόσεις ΑΝΤ. Ν. ΣΑΚΚΟΥΛΑ-Κομοτηνή
Ν.Ζωϊδου 88,69100, Κομοτηνή, τηλ 2531026323, 33245
Στη Θεσσαλονίκη διανέμονται από εκδόσεις ΖΥΓΟΣ, Αγγελάκη 39, τηλ 2310271055
