Τεθέντα θέματα Γενικής Νομικής Παιδείας (ΕΣΔΙ Δικαστών)

 Τεθέντα θέματα στο μάθημα «Θέμα Γενικής Παιδείας» σε διαγωνισμούς ΕΣΔΙ δικαστών:

 

1.               Η ασφάλεια δικαίου αποτελεί θεμέλιο της έννομης τάξης. Πως συνδέεται με άλλες αρχές του δικαίου και πως οριοθετεί τις κρατικές λειτουργίες; (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 2014).

2.              Αποτελεί καθολικό αίτημα, στο σύγχρονο κράτος, η δικαιοσύνη να είναι ακηδεμόνευτη, αμερόληπτη και αποτελεσματική. Προσδιορίστε τους όρους και τις προϋποθέσεις για την ικανοποίηση της κοινωνικής αυτής απαίτησης (ΕΣΔΙ, Πολιτική-Ποινική Κατεύθυνση, 2003).

3.              Ο Βολταίρος έχει πει πως η δικαιοσύνη είναι η ωραιότερη λειτουργία της ανθρωπότητας. Πάνω στη ρήση αυτή αναπτύξτε τις δικές σας σκέψεις και απόψεις (ΕΣΔΙ, Πολιτική – Ποινική Κατεύθυνση, 2007).

4.              Η σημασία της εύρυθμης λειτουργίας της Δικαιοσύνης ως προϋπόθεσης για εδραίωση ευνομούμενης πολιτείας και όροι που θα πρέπει, κατά τη γνώμη σας, να συντρέχουν για την επίτευξη εύρυθμης λειτουργίας (ΕΣΔΙ, Πολιτική– Ποινική Κατεύθυνση, 2009).

5.               Το δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας και ο ρόλος του δικαστή (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 1999).

6.              Η ανεξαρτησία του Έλληνα δικαστή και μέσα ενίσχυσής της (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 2001).

7.               Απροσωπόληπτη κρίση του δικαστή και επιρροή των μέσων μαζικής επικοινωνίας στον σχηματισμό δικανικής πεποίθησης (ΕΣΔΙ, Κατεύθυνση Εισαγγελέων).

8.              Η δικαιοσύνη ως έννοια και πράξη είναι αλήθεια. Να αναπτύξεις την επιχειρηματολογία σου (ΕΣΔΙ, Κατεύθυνση Εισαγγελέων, 2021).

9.              Ο δικαιοπλαστικός ρόλος του δικαστή (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 1997).

10.           Μέθοδοι ερμηνείας δικαίου και η σημασία τους για την ορθή απονομή της δικαιοσύνης (ΕΣΔΙ, Διοικητικής Κατεύθυνση, 2000).

11.            Επί δεδομένου νομικού προβλήματος υφίσταται, κατά την άποψή σας, μια μόνο λύση αντικειμενικά ορθή; (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 2003).

12.           Η δικανική κρίση ως απόφαση περί την εφαρμογή του νόμου και ως ουσιαστική επιλογή (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 2005).

13.           «Ουκ έγνως για τες θρησκευτικές μας δοξασίες ο κούφος Ιουλιανός είπεν ανέγνων, έγνων, κατέγνων». Τάχατες μας εκμηδένισε με το «κατέγνων» του ο γελοιωδέστατος. Χωρίς καμία αναφορά στη συγκεκριμένη ιστορική και θρησκευτική συγκυρία, στην οποία αναφέρεται το ποίημα, αναπτύξτε δομημένα τι συμπεράσματα συνάγετε από την εκατέρωθεν επιχειρηματολογία ενόψει και των μελλοντικών καθηκόντων σας απονομής δικαιοσύνης (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 2007).

14.           Η προσωπική άποψη του δικαστή ως στοιχείο του νομικού πολιτισμού μας και λανθάνων παράγων της διαμόρφωσης της δικαστικής κρίσης (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 2010).

15.           Ο Δικαστής είναι λειτουργός της Δικαιοσύνης και ταυτόχρονα μέλος της κοινωνίας. Πως συνδυάζονται/εναρμονίζονται αυτοί οι δύο ρόλοι; (ΕΣΔΙ, Πολιτική Κατεύθυνση, 2020).

16.           Ο Σωκράτης είχε πει πως «τέσσερα πράγματα πρέπει να έχει ο Δικαστής: Να ακούει ευγενικά, να απαντά με συνέπεια, να σκέφτεται σοβαρά και να αποφασίζει αμερόληπτα». Αναπτύξτε ελεύθερα την άποψή σας επί της ανωτέρω ρήσης (ΕΣΔΙ, Κατεύθυνση Εισαγγελέων).

17.            Στις μέρες μας συχνά διαπιστώνεται έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών προς τη δικαστική εξουσία. Αναλύστε τα πιθανά αίτια και προτείνετε τρόπους ανάσχεσης της διαφαινόμενης αυτής δυσπιστίας (ΕΣΔΙ, Κατεύθυνση Εισαγγελέων).

18.           Αξιολογήστε τη σύγχρονη απονομή της διοικητικής δικαιοσύνης (προτάσεις εκσυγχρονισμού) και τον ρόλο του δικαστικού λειτουργού του μέλλοντος (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 2012).

19.           Οι σχέσεις των δικαστών και των δικηγόρων στη λειτουργία και την απονομή της δικαιοσύνης (ΕΣΔΙ, Πολιτική-Ποινική Κατεύθυνση, 2013).

20.          Τα τελευταία χρόνια ασκήθηκε δριμεία κριτική στις δικαστικές αποφάσεις από στελέχη της εκτελεστικής εξουσίας και, προεχόντως, από κυβερνητικά στελέχη. Είναι κατά τη γνώμη σας, επιτρεπτή μια τέτοια κριτική των δικαστικών αποφάσεων; Συναρτάται η κριτική των αποφάσεων με την ελευθερία του λόγου και με την ελευθερία της έκφρασης του πολίτη; Ποια κατά τη γνώμη σας είναι τα όρια μιας τέτοιας κριτικής έκφρασης του πολίτη; Ποια κατά τη γνώμη σας είναι τα όρια μιας τέτοιας κριτικής από νομική και ηθική άποψη, αν, φυσικά φρονείτε ότι πρέπει να υπάρχουν τέτοια όρια σε μια τέτοια κριτική; Ποια επιρροή θα ασκεί στη δικαιοδοτική ικανότητα και κρίση σας μια τέτοια κριτική; (ΕΣΔΙ, Πολιτική-Ποινική Κατεύθυνση, 2019).

21.           Η ενασχόληση του Δικαστή με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Θετικές και αρνητικές επιπτώσεις (ΕΣΔΙ, Πολιτική-Ποινική Κατεύθυνση, 2019).

22.          Όσο πιο αυστηρά κρίνουμε τον εαυτό μας, τόσο πιο δίκαια φερόμαστε στους άλλους. Όταν, αντίθετα, κρίνουμε τον εαυτό μας με επιείκεια, τότε φερόμαστε άδικα και σε αυτόν και στους άλλους (ΕΣΔΙ, Πολιτική-Ποινική Κατεύθυνση, 2017).

23.          Όσο πιο αυστηρά κρίνουμε τον εαυτό μας, τόσο πιο δίκαια φερόμαστε στους άλλους. Όταν αντίθετα, κρίνουμε τον εαυτό μας με επιείκεια, τότε φερόμαστε άδικα και σε αυτόν και στους άλλους (ΕΣΔΙ, Πολιτική-Ποινική Κατεύθυνση, 2017).

24.          «Πρέπει να είμαστε πιστοί φύλακες των νόμων, αν θέλουμε να είμαστε ελεύθεροι», υποστήριξε ο Κικέρωνας, θεωρώντας τους νόμους παράγοντες εγγύησης της ατομικής ελευθερίας και της ατομικής ασφάλειας. Αφού εξετάσετε την ορθότητα της άποψης αυτής, να ερευνήσετε γιατί οι άνθρωποι παραβιάζουν τους νόμους (ΕΣΔΙ, Πολιτική Κατεύθυνση, 2000).

25.          Ποια, κατά τη γνώμη σας, είναι τα χαρακτηριστικά: του καλού νόμου, του καλού δικαστή και του καλού πολίτη; (ΕΣΔΙ, Πολιτική Κατεύθυνση, 2005).

26.          «Ο λαός θα πρέπει να προστατεύει τον νόμο σαν να ήταν τα τείχη της πόλης του». Ηράκλειτος (ΕΣΔΙ, Πολιτική Κατεύθυνση, 2014).

27.          Ο αρχαίος Αθηναίος νομοθέτης Σόλων (Διογένης Λαέρτιος Φιλοσόφων Βίοι, Σόλων 1, 59, 4), έλεγε «τους δε νόμους αράχνιους και γαρ εκείνα εάν μεν εμπέση τι κουφόν και ασθενές στέγειν, εάν δε μείζον διάκοψαν οίχεσθαι». Οι νόμοι είναι σαν τον ιστό της αράχνης που αντέχει στα αδύναμα έντομα, αλλά δεν αντέχει και σχίζεται στα ισχυρότερα έντομα. Αυτά έλεγε τότε ο Σόλων. Εσείς ποια γνώμη έχετε για τους νόμους σήμερα; Αναπτύξτε το θέμα και με παραδείγματα (ακόμη και για τις διεθνείς συμβάσεις και συνθήκες) (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 2008).

28.          Η εφαρμογή της αρχής της επιείκειας ως μέσο αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας στο πεδίο έντασης μεταξύ της αυστηρής εφαρμογής των νόμων και του περί δικαίου αισθήματος (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 2009).

29.          Πολυνομία και κακονομία: το πρόβλημα της ποιότητας και ο ρόλος του δικαστή (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 2013).

30.          Σύμφωνα με τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο άρθρο 2 αυτού, προβλέπεται: «Κανείς δεν μπορεί να καταδικαστεί στην ποινή του θανάτου, ούτε να εκτελεστεί». Αναπτύξτε την άποψή σας σε ένα άρθρο που θα δημοσιευτεί σε έγκριτο νομικό περιοδικό (ΕΣΔΙ, Πολιτική Κατεύθυνση, 2015).

31.           Υποστηρίζεται ότι η ανθρώπινη κοινωνία χρειάζεται ελευθερία με όρια. Νομίζετε ότι αυτά την κατοχυρώνουν ή την αναιρούν; (ΕΣΔΙ, Πολιτική Κατεύθυνση, 1996).

32.          Η ασφάλεια του κράτους ως ασφάλεια της ελευθερίας των πολιτών (Αναπτύξατε το θέμα ενόψει των σκέψεων, κανόνων και προβληματισμών για τη λήψη νομικών μέτρων για την αντιμετώπιση του φαινομένου της τρομοκρατίας) (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 2006).

33.          Η σύλληψη του Γενικού Διευθυντή του ΔΝΤ στην Ν.Υ. και η εις βάρος του καταγγελία για αυτόφωρο κακούργημα -όχι πάντως ανθρωποκτονία- προκάλεσε ευρύτατο παγκόσμιο ενδιαφέρον. Σχολιάστε τη δημοσίευση φωτογραφιών του κατηγορούμενου αυτού σιδηροδέσμιου και σε ελεεινή κατάσταση από την άποψη της διαφύλαξης των συνταγματικών αγαθών της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας της γνώμης και πληροφόρησης και του τεκμηρίου της αθωότητας του κατηγορουμένου (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 2011).

34.          Πρόσφατα προκλήθηκε κοινωνική αναταραχή και πολλές συζητήσεις, όταν σε παράσταση του Εθνικού Θεάτρου χρησιμοποιήθηκαν, μεταξύ άλλων, αποσπάσματα από βιβλίο προσώπου καταδικασμένου για τρομοκρατική δράση. Υπό την πίεση διαμαρτυριών, ότι προβάλλεται τη τρομοκρατία, η παράσταση κατέβηκε. Προηγουμένως, σε ιδιωτικό θέατρο, είχε κατέβει παράσταση έπειτα από βίαιες συγκεντρώσεις προσώπων που διαμαρτύρονταν ότι παρουσιάζονταν με προκλητικό τρόπο οι σχέσεις του Ιησού με τους μαθητές του. Στη Γαλλία η δημοσίευση σε περιοδικό γελοιογραφιών με θέματα σχετικά με τον Μωάμεθ προκαλεί πολλαπλές αντιδράσεις μουσουλμανικών οργανώσεων, οι οποίες, μεταξύ άλλων, επιδιώκουν δικαστικώς την απόσυρση του σχετικού τεύχους. Ακολουθεί η γνωστή πολύνεκρη επίθεση στο περιοδικό. Εξάλλου, τις τελευταίες δεκαετίες παρουσιάζεται στην Ευρώπη νομοθετικός χαρακτηρισμός ορισμένων γεγονότων ως γενοκτονιών ή εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας. Ενίοτε, οι νομοθετικοί αυτοί χαρακτηρισμοί συνοδεύονται, υπό προϋποθέσεις, και από την απειλή κυρώσεων για περιπτώσεις υποστήριξης ή διάδοσης αντίθετων απόψεων. Με όλες τις διαφορές τους οι πιο πάνω περιπτώσεις, ενδεικτικά αναφερόμενες, φαίνεται να έχουν ως κοινό στοιχείο το ότι αφορούν μια επίκαιρη ένταση, όσο και αναζωπύρωση των συζητήσεων, σχετικά με το ζήτημα της ελευθερίας της έκφρασης και των ορίων της, και δη στους χώρους της τέχνης του Τύπου και της επιστήμης. Αναπτύξατε τις σκέψεις σας για τα ζητήματα αυτά, από νομική, ηθική, κοινωνικοπολιτική και πολιτισμική άποψη (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 2016).

35.          Οι άνθρωποι στο δημοκρατικό και στο δεσποτικό πολίτευμα είναι ίσοι. Στο μεν πρώτο, γιατί είναι το παν, στο δε δεύτερο γιατί δεν είναι τίποτα (ΕΣΔΙ, Πολιτική Κατεύθυνση, 2016).

36.          Η προσέγγιση της δημοκρατικής αρχής παρουσιάζει περισσότερες παραλλαγές από όσες υπήρξαν οι μορφές τις οποίες είτε έλαβε κατά την ιστορική εξέλιξη της πολιτείας, είτε έχει αποκτήσει η Δημοκρατία σήμερα στην πολιτειακή ποικιλία του σύγχρονου κόσμου. Μπορεί να ειπωθεί ότι στην έννοια της δημοκρατίας σήμερα επικαλούνται όλες περίπου οι έννομες τάξεις ως νομιμοποιητικό τους θεμέλιο, άσχετα από το πόσο κοντά ή πόσο μακριά από την πραγματικότητα βρίσκεται η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας (Δ.Θ. Τσάτσος, Συνταγματικό Δίκαιο, Τόμος Β’, Οργάνωση και Λειτουργία της Πολιτείας, Αθήνα-Κομοτηνή 1993, σ. 52). Σχολιάστε, με βάση το ως άνω απόσπασμα, τα προβλήματα της δημοκρατίας στον σύγχρονο κόσμο (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 2019).

37.          Η αρχή της πλειοψηφίας. Επιβεβαίωση της δημοκρατίας ή μέσο καταπίεσης (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 1994).

38.          Δημόσια εξουσία και τρόποι ελέγχου της (ΕΣΔΙ, Πολιτική-Διοικητική Κατεύθυνση, 1994).

39.          «Ο μεγάλος αντίπαλος του απροκάλυπτου και αθόρυβα αναπτυσσόμενου στοχασμού είναι, παράλληλα προς τα άλλα φαινόμενα, το μέγα πάθος». Να κρίνετε την άποψη του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου (Ο νηφάλιος στοχασμός, περ. «Ευθύνη», τ.9). Έχοντας υπόψη «το μέγα πάθος» παραπέμπει στο στοιχείο του φανατισμού, και επειδή ο υποβιβασμός του στοχασμού και της νόησης γενικότερα, στον οποίο αναφέρεται ο συγγραφέας, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες επιδράσεις αυτού του στοιχείου, προσπαθήστε να ανιχνεύσετε τις αιτίες που συντελούν στη δημιουργία φανατισμού. Στη συνέχεια, παρουσιάστε τις συνέπειές του για το άτομο και την κοινωνία και προτείνετε μέτρα για την αντιμετώπισή του (ΕΣΔΙ, Πολιτική Κατεύθυνση, 2001).

40.          Τα φαινόμενα κοινωνικής νοσηρότητας απορρέουν άμεσα από την πολυδιάστατη κρίση που διέρχεται η σημερινή κοινωνία. Τα χαρακτηριστικότερα από αυτά τα φαινόμενα περικλείονται στους όρους «βία-εγκληματικότητα». 1) Συμφωνείτε ότι η ροπή προς τη βία και το έγκλημα είναι φαινόμενο επίκτητο ή θεωρείτε ότι πρόκειται για έμφυτο χαρακτηριστικό; 2) Ποια κατά τη γνώμη σας, είναι η σημασία των ποινών για την καταπολέμηση της εγκληματικότητας; Πιστεύετε ότι οι πολλές και οι πιο αυστηρές ποινές αποτελούν τα καταλληλότερα μέσα για την αντιμετώπιση των φαινομένων παραβατικότητας; (ΕΣΔΙ, Πολιτική Κατεύθυνση, 2002).

41.           Τελευταία παρατηρείτε αύξηση της εγκληματικότητας των ανήλικων. Αναφερθείτε στα αίτια αυτής και στο τι επιβάλλεται να γίνει για την καταπολέμησή της (ΕΣΔΙ, Πολιτική Κατεύθυνση, 2006).

42.          Η βία και η εγκληματικότητα ως φαινόμενα κοινωνικής νοσηρότητας συνδέονται κατά την γνώμη σας άμεσα με την πολυδιάστατη κρίση που διέρχεται η σημερινή κοινωνία; (ΕΣΔΙ< Κατεύθυνση Εισαγγελέων).

43.          Η διαφθορά είναι κοινωνικό φαινόμενο που αυξάνεται διαρκώς κατά τις ημέρες μας. Ποιοι παράγοντες την προκαλούν; Πόσους κινδύνους εγκυμονεί; Πως θα μπορούσε ο θεσμός της Δικαιοσύνης να συμβάλει στην επιτυχή αντιμετώπισή της; (ΕΣΔΙ, Κατεύθυνση Εισαγγελέων).

44.          Προστασία προσωπικών δεδομένων: διαφύλαξη δικαιώματος ή ικανοποίηση άκρατου εγωϊσμού; (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 2004).

45.          Ψηφιακή τεχνολογία, big data, ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Με ποιους κινδύνους αυτής της νέας εποχής έρχεται αντιμέτωπη η δημόσια εποπτεία, αλλά και ποιες οι προκλήσεις για τη μεταρρύθμιση του οργανωτικού παραδείγματος του Κράτους; (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 2020).

46.          Εθνικισμός και Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΣΔΙ, Πολιτική-Διοικητική Κατεύθυνση, 1995).

47.          Στο πλαίσιο του δημοκρατικού πολιτεύματος θα πρέπει, κατά τη γνώμη σας, να είναι ανεκτή ή όχι η εκφορά μισαλλόδοξου και πιο συγκεκριμένα ρατσιστικού λόγου από άτομα, ομάδες και πολιτικά κόμματα; (ΕΣΔΙ, Διοικητική Κατεύθυνση, 2002).

48.          Ξενοφοβία-Ρατσισμός: Αίτια-Συνέπειες και τρόποι αντιμετώπισής τους (ΕΣΔΙ, Κατεύθυνση Εισαγγελέων, 2013).

49.          Το φαινόμενο της οικονομικής μετανάστευσης και οι συνέπειες τους για τις χώρες υποδοχής (ΕΣΔΙ, Πολιτική Κατεύθυνση, 2004).