Πέμπτη 24 Απριλίου 2014

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΗΣ ΒΑΡΚΙΖΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΑΡΑΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ 1952

Με τη συμφωνία της Βάρκιζας στις 12 Φεβρουαρίου του 1945 που υπογράφτηκε από την κυβέρνηση Πλαστήρα και αποτελούνταν από 9 άρθρα ξεκίνησε η αποκατάσταση των ελευθεριών που είχαν καταργηθεί με τη δικτατορία του Μεταξά το 1935.

Η σημασία της συμφωνίας αναδεικνύεται ακόμη περισσότερο από το γεγονός ότι το κείμενό της δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, προσδίδοντας στο περιεχόμενό της ισχύ νόμου.


Η υπογραφή της Συμφωνίας
Η υπογραφή της συμφωνίας της Βάρκιζας

Ωστόσο, η Συμφωνία της Βάρκιζας περιείχε ουσιαστικές αδυναμίες και νομικά κενά, τα οποία σε συνδυασμό με την έλλειψη συνεννόησης ανάμεσα στις δύο πλευρές, τελικά οδήγησαν στην ουσιαστική ακύρωσή της. Υπήρχε, χαρακτηριστικά, η πιο κάτω σημαντική παράλειψη: Ενώ με τη συμφωνία της Βάρκιζας παραχωρούνταν αμνηστία στους αντάρτες του ΕΛΑΣ, δε λαμβάνετο πρόνοια για τα ποινικά αδικήματα που διαπράχθηκαν στην περίοδο των Δεκεμβριανών. Αυτή η παράλειψη θα έχει μοιραίες επιπτώσεις στις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα. Μετά την υπογραφή της Συνθήκης ξέσπασε η λεγόμενη Λευκή Τρομοκρατία και κύμα αντεκδικήσεων όχι μόνο εναντίον των κομμουνιστών, αλλά και πολιτών που είχαν ενταχθεί ή συμπαθούσαν το ΕΑΜ. Λόγω της συνθήκης το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας παρέμεινε τυπικά νόμιμο κατά τη διάρκεια του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου έως τις 27/12/1947 (Βικιπαίδεια).


Σύμφωνα με το άρθρο 3 του α.ν. 516/48, μη-νομιμόφρων θεωρείται ο υπάλληλος εφόσον πιστεύει στα κηρύγματα αυτών που προετοίμασαν κι επιχείρησαν την ανταρσία, εμφορείται από αντεθνικές αντιλήψεις ή προπαγανδίζει με οποιονδήποτε τρόπο υπέρ του Κομμουνιστικού Κόμματος. Υπ' αυτήν την έννοια, ο νόμος και η νομιμότητα ταυτίζονται όχι με ένα σύνολο κανόνων δικαίου αλλά με ένα σύστημα αξιών και απόψεων. Με άλλα λόγια, οτιδήποτε κι αν φρονεί ή πράττει κάποιος, αν δεν πιστεύει αυτά που δεν πρέπει να πιστεύουν οι νομιμόφρονες, είναι μη-νομιμόφρων. Κατά συνέπεια, ο κλέφτης, ο απατεώνας, ο πλαστογράφος, ο δολοφόνος είναι νομιμόφρονες που έτυχε απλά να παραβιάσουν το νόμο και τη νομιμότητα χωρίς όμως να παύσουν να φρονούν σε αυτά, ενώ, αντίθετα, κάθε νομοταγής πολίτης ο οποίος τυγχάνει να είναι Αριστερός ή οπαδός της αβασίλευτης δημοκρατίας είναι, σε κάθε περίπτωση, μη-νομιμόφρων. Η δε ύπαρξη ή μη νομιμοφροσύνης ήταν αντικείμενο ελέγχου από τα λεγόμενα "Συμβούλια Νομιμοφροσύνης" και αν ένας υποψήφιος δημόσιος υπάλληλος κρινόταν μη-νομιμόφρων, ο διορισμός του καθίστατο αδύνατος για οποιαδήποτε θέση ενώ ο ήδη υπηρετών δημόσιος υπάλληλος απελύετο και εγγράφετο στο ειδικό "Μητρώο Μη Νομιμοφρόνων"! Η άρνηση υπογραφής της δήλωσης νομιμοφροσύνης αποτελούσε τεκμήριο για τη μη-νομιμοφροσύνη του υπαλλήλου. Πρόκειται για τις περιπτώσεις των "δηλώσεων μετανοίας" και των "πιστοποιητικών κοινωνικών φρονημάτων", που ανάγκασαν εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες (δημοσίους υπαλλήλους, υπηρέτες, υπαλλήλους γεωργικών συνεταιρισμών, ασφαλιστικών ταμείων και τραπεζών) να "αποκηρύξουν μετά βδελυγμίας" όχι μόνο το δικό τους παρελθόν αλλά και το παρελθόν των συγγενών τους, σύμφωνα με την κρατούσα αντίληψη της συλλογικής ευθύνης των πολιτών για γεγονότα που αφορούσαν τα μέλη της οικογένειάς τους! Σύμφωνα με το ν.δ. 392 (19-8-1947) η ανώτατη χρονική διάρκεια της εκτόπισης ήταν 24 μήνες, όριο το οποίο ανετράπη με το ν.δ. 687/1948, σύμφωνα με το οποίο οι Επιτροπές Ασφαλείας απέκτησαν εξουσιοδότηση να παρατείνουν τη διάρκεια της εκτόπισης "εξαιρετικώς διαρκούσης της ανταρσίας" κατά την κρίση τους. Κατ εφαρμογή αυτής της διάταξης - που διατηρήθηκε σε ισχύ ως το 1962 - κρατήθηκαν στους τόπους εξορίας εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, άνδρες και γυναίκες χωρίς προηγούμενη δίκη, για περιόδους που συχνά ξεπερνούσαν τα δέκα ή και τα δεκαπέντε συναπτά έτη. Μάλιστα, ο α.ν. 511 (31/12/1947) όμως περιόρισε σημαντικά τα δικαιώματά των εκτοπισμένων, με αποτέλεσμα να οργανωθούν στρατόπεδα συγκέντρωσης με κυριότερο αυτό της Μακρονήσου, το πρώτο στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Δυτική Ευρώπη της μεταπολεμικής εποχής. 

Επί παραδείγματι, το ΛΖ Ψήφισμα (7-12-1947) προέβλεπε την στέρηση της ελληνικής ιθαγένειας ως "περιστασιακό" μέτρο που προοριζόταν για τους Έλληνες υπηκόους που διέμεναν προσωρινά ή μόνιμα στο εξωτερικό και οι οποίοι αποδεδειγμένα "δρούσαν αντεθνικώς" ή ενίσχυαν με οποιοδήποτε τρόπο τον "συμμοριακό αγώνα". Έτσι οικογένειες ολόκληρες, ακόμη και το σύνολο των κατοίκων ορισμένων χωριών, στερήθηκαν την ιθαγένειά τους με ένα μόνο διάταγμα ή υπουργική απόφαση. Μόλις 135 διατάγματα και υπουργικές αποφάσεις επέβαλαν (μεταξύ του 1948 και του 1963) 22.266 στερήσεις ιθαγένειας! Με το Μ Ψήφισμα (21-1-1948) προβλεπόταν πως όσο διαρκούσε η "ανταρσία" απαγγελλόταν η δήμευση ολόκληρου ή μέρους της περιουσίας εκείνων που συμμετείχαν σ αυτήν εκούσια, που καταδικάστηκαν γιατί ενίσχυαν το συμμοριακό αγώνα ή που στερήθηκαν την ελληνική ιθαγένεια καθώς και του ή της συζύγου τους (!) κατά το 1/3. Το Ν Ψήφισμα (20-4-1948) αφορούσε τους κληρούχους στους οποίους είχαν παραχωρηθεί γεωργικοί κλήροι και οι οποίοι στερούνταν το δικαίωμα νομής αυτών με δικαστική απόφαση. Στην πραγματικότητα, επιδιωκόταν να "τιμωρηθούν" οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας οι οποίοι κατά την Κατοχή είχαν προσχωρήσει στο ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Με το Γ Ψήφισμα (18-6-1946), κάθε ενέργεια ή στάση που θα φανέρωνε οποιαδήποτε συμπάθεια απέναντι στα νέα καθεστώτα των γειτόνων της Ελλάδας θα μπορούσε να υπαχθεί στη διάταξη αυτή και να επισύρει ως και την ποινή του θανάτου. Ο α.ν. 375/1936 περί κατασκοπείας ήταν ο μόνος νόμος που δεν καταργήθηκε με την θέση σε ισχύ του Ποινικού Κώδικα, την 1η Ιανουαρίου 1951. Ως λόγοι αυτής της εξαίρεσης προβλήθηκαν ο λεπτομερειακός χαρακτήρας του, η αυστηρότητα των ποινών (ισόβια κάθειρξη και θανατική ποινή) και η αποκλειστική αρμοδιότητα των στρατοδικείων. Οι αποφάσεις των στρατοδικείων απάγγελναν εξαιρετικά βαριές ποινές κατά των κομμουνιστών όμως δεν βασίζονταν σε συγκεκριμένες αποδείξεις, αλλά αποκλειστικά στο φάκελο των κατηγορουμένων και σε υποδείξεις των Αστυνομικών Αρχών. Με τον απλοϊκό δικανικό συλλογισμό "ο κομμουνισμός κάνει κατασκοπεία - άρα αφού είστε κομμουνιστές - είστε κατάσκοποι", καταδικάστηκαν αρκετοί, μεταξύ των οποίων και ο Νίκος Μπελογιάννης, ο οποίος εκτελέστηκε (νύχτα!) το 1952. Το "Σχέδιο Περικλής" ήταν ένα σχέδιο ενέργειας που εκπονήθηκε από τη Διεύθυνση Ψυχολογικού Πολέμου (!) του Γενικού Επιτελείου Στρατού τον Αύγουστο του 1959 κι εφαρμόστηκε σχεδόν πλήρως στις εκλογές "βίας και νοθείας" της 29ης Οκτωβρίου 1961, με στόχο την εξουδετέρωση της προσπάθειας των κομμουνιστών να διεισδύσουν στις τάξεις των εθνικοφρόνων και τον περιορισμό των συμπαθούντων προς αυτούς ατόμων εντός της Ελληνικής Επικράτειας. Ως μέσα επίτευξης του σκοπού αυτού χρησιμοποιήθηκαν η απαγόρευση κίνησης των "εθνικώς υπόπτων ατόμων", η σύλληψη όσων θεωρούνταν επικίνδυνοι για την επιτυχία του Σχεδίου, η άσκηση ψυχολογικής βίας στους υπόπτους, η εμφανής παρακολούθηση και η συνεχής αστυνόμευσή τους. 


Τα παραπάνω ψηφίσματα συνέχισαν να ισχύουν παράλληλα με το Σύνταγμα του 1952 ενώ είχαν αντίθετες διατάξεις και έτσι ονομάστηκαν "ΠΑΡΑΣΥΝΤΑΓΜΑ". Το Σύνταγμα του 1952 μαζί με το παρασύνταγμά του καταλύθηκαν από τη δικτατορία των Συνταγματαρχών το 1967. Ήταν ζήτημα χρόνου να γίνει αυτό από την στιγμή που ίσχυε παράλληλα και το παρασύνταγμα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου