Διατάξεις από τις οποίες προκύπτει η τυπική ισχύς του Συντάγματος:
1. Άρθρο 110 Σ "απαγόρευση της αναθεώρησης μερικών βασικών διατάξεων, επιτρέπεται των υπολοίπων με ειδική διαδικασία"
2. Άρθρο 111 παρ. 1 Σ "κάθε διάταξη ή διοικητική πράξη με κανονιστικό χαρακτήρα που είναι αντίθετη προς το Σύνταγμα καταργείται από την έναρξη ισχύος του"
3. Άρθρο 87 παρ. 2 Σ "οι δικαστές σε καμία περίπτωση δεν είναι υποχρεωμένοι να συμμορφώνονται
σε διατάξεις που τίθενται κατά κατάλυση του Συντάγματος"
4. Άρθρο 93 παρ. 4 Σ "τα δικαστήρια υποχρεούνται όπως μη εφαρμόζουν νόμο, το περιεχόμενο του οποίου αντίκειται στο Σ"
Γραπτές πηγές του Συντάγματος:
1. Το συνταγματικό κείμενο: Αποτελείται από 120 διατάξεις συν τις ερμηνευτικές δηλώσεις, τις 8 συντακτικές πράξεις, τα 12 ψηφίσματα της Ε Αναθεωρητικής βουλής, τις συντακτικές πράξεις και ψηφίσματα της περιόδου 1944-1952 και από την αυξημένη τυπική ισχύος νομοθεσία για την προστασία κεφαλαίων εξωτερικού, φορολογίας Ελλήνων και άλλων.
2. Νόμοι: και ειδικότερα τους εκτελεστικούς που διακρίνονται σε οργανωτικούς και απλούς εκτελεστικούς. Οι οργανωτικοί διακρίνονται στον ΚανΒ, τον εκλογικό νόμο, τον νόμο περί ΠτΔ και τον νόμο περί υπουργικού συμβουλίου.
3. Η αυτονομία του ΚανΒ, των ΑΕΙ και των ΟΤΑ.
Άγραφες πηγές:
1. ¨Εθιμο.
2. Συνήθεια.
3. Συνθήκες του πολιτεύματος.
4. Κανόνες πολιτικής εθιμοτυπίας.
Προϋποθέσεις συνταγματικού εθίμου:
1. Ομοιόμορφη άσκηση με την πεποίθηση αυτών που συμμορφώνονται σε αυτό ότι εφαρμόζουν επιτακτικό κανόνα δικαίου.
2. Η άσκηση αυτή να γίνεται από τα νόμιμα όργανα του κράτους σύμφωνα με την δημοκρατική αρχή.
3. Η πεποίθηση ότι εφαρμόζεται υποχρεωτικός κανόνας δικαίου να δημιουρηθεί στον ΅κύκλο των ενδιαφερομένων΅ δηλαδή στα κρατικά όργανα και στα άτομα εκείνα που θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν την νομιμότητα της πράξης.
4. Η δημιουργία του εθίμου να γίνει με θετικές πράξεις και όχι με παραλείψεις.
5. Ένα χρονικκό διάστημα που δεν μπορεί να προσδιοριστεί εκ των προτέρων γιατί είναι σχετικό και
6. Το περιεχόμενο του εθίμου να είναι καταλυτικό συνταγματικής διάταξης.
Διατάξεις που απαγορεύουν την αναδρομική ισχύ των Νόμων:
1. Άρθρο 7 Σ "έγκλημα δεν υπάρχει ούτε ποινή επιβάλλεται χωρίς νόμο που να ισχύει πριν από την τέλεση της πράξης και να ορίζει τα στοιχεία της"
2. Άρθρο 78 παρ. 2 Σ " απαγορεύει την επιβολή ή άλλου οικονομικού βάρους με αναδρομικό νόμο"
3. Άρθρο 77 παρ. 2 Σ " απαγορεύει την έκδοση αναδρομικών νόμων με το πρόσχημα ότι είναι ερμηνευτικό"
Κανονισμός της Βουλής:
1. Συμπληρώνει τις διατάξεις του Σ όσον αφορά την οργάνωση και λειτουργία της βουλής.
2. Καθορίζει την οργάνωση των υπηρεσιών της βουλής και ρυθμίζει τα θέματα του προσωπικού της.
3. Είναι ιδιότυπος νόμος γιατί ψηφίζεται μόνο από την βουλή χωρίς σύμπραξη ΠτΔ.
Βασικοί κανόνες που καθορίζουν τη σχέση εκλογέα - βουλευτή:
1. 51 παρ 2 "οι βουλευτές αντιπροσωπεύουν το έθνος"
2. 60 παρ. 1 "οι βουλευτές έχουν απεριόριστο δικαίωμα γνώμης και ψήφου κατά συνείδηση"
3. 61 παρ. 1 "ο βουλευτής δεν καταδιώκεται ούτε εξετάζεται με οποιονδήποτε τρόπο για γνώμη ή ψήφο που έδωσε κατά την άσκηση των βουλευτικών του καθηκόντων"
Κύρια στοιχεία ή βάσεις του Πολιτεύματος:
1. Λαϊκή κυριαρχία.
2. Το αιρετό του ανώτατου άρχοντα.
3. Το κοινοβουλευτικό σύστημα.
4. Το αντιπροσωπευτικό σύστημα.
5. Η δικαιοκρατία.
Μέσα άσκησης κοινοβουλευτικού ελέγχου:
1. Αίτηση καταθέσεως εγγράφου υπογεγραμμένη από βουλευτή και αρμόδιο υπουργό.
2. Αναφορές - εκφράζεται η ευχή για τη λήψη ορισμένου νομοθετικού ή διοικητικού έργου.
3. Ερωτήσεις.
4. Επερωτήσεις - γίνονται εγγράφως από βουλευτή.
5. Προτάσεις εμπιστοσύνης - δυσπιστίας.
Συνέπειες της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας:
1. Ο λαός πρέπει να αποτελείται αρχικά από όλους τους ενήλικους πολίτες. Η συνέπεια αυτή καθιερώνεται ρητά από τη διάταξη του άρθρου 51 παρ 3 Σ κατά την οποία οι βουλευτές εκλέγονται με άμεση καθολική και μυστική ψηφοφορία.
2. Ο λαός ως ανώτατο όργανο του κράτους, ασκεί αποκλειστικά την αναθεωρητική λειτουργία έχει δηλ την αποκλειστική αρμοδιότητα της αναθεωρήσεως του Συντάγματος. Η συνέπεια αυτή καθιερώνεται με το άρθρο 110 Σ.
3. Κατά τα συντάγματα του 1864 και 1911 και 1952 το ΅τεκμήριο αρμοδιότητας΅ μιλούσε υπέρ του λαού και κατά του βασιλιά. Όλες οι αρμοδιότητες ανήκουν στο λαό εκτός από εκείνες πυο ρητά το Σ παραχώρησε στο βασιλιά. Το ισχύον σύνταγμά μας περιλαμβάνει διάταξη που σύμφωνα με το άρθρο 50 ΅ ο πρόεδρος της δημοκρατίας δεν έχει άλλες αρμοδιότητες παρά μόνο όσες του απονέμουν ρητά το σύνταγμα και οι νόμοι που είναι σύμφωνοι με αυτό΅ .
Διάκριση κανονιστικών διαταγμάτων:
1. Στα αυτοτελή κανονιστικά διατάγματα. Η αρμοδιότητα κατ ευθείαν από το Σ με το άρθρο 43 παρ 1 "o ΠτΔ εκδίδει τα διατάγματα που είναι αναγκαία για την εκτέλεση των νόμων και δεν μπορεί ποτέ να αναστείλει την εφαρμογή τους ούτε να εξαιρέσει κανέναν από την εκτέλεσή τους".
2. Στα μη αυτοτελή κανονιστικά διατάγματα (με εξουσιοδότηση του κοινού νόμου) για την ρύθμιση των θεμάτων που καθορίζονται σε αυτούς σε γενικό πλαίσιο. Αποτελούν μορφή σοβαρής και εκτεταμένης αρμοδιότητας των φορέων της εκτελεστικής εξουσίας.
Πηγές του δημοσίου δικαίου:
1. Το σύνταγμα και οι ερμηνευτικές του δηλώσεις.
2. Ο νόμος ο οποίος αποτελεί τη σπουδαιότερη πηγή του θετικού δικαίου και ψηφίζεται από τη βουλή.
3. Τα διατάγματα.
4. Ο κανονισμός της βουλής.
5. Οι υπουργικές εγκύκλιες διαταγές.
6. Οι νομαρχιακές διατάξεις.
7. Οι διοικητικές συμβάσεις.
8. Το έθιμο.
Τι είναι ερμηνευτική δήλωση:
1. Ερμηνευτική δήλωση είναι η πράξη του συντακτικού ή αναθεωρητικού νομοθέτη με την οποία ερμηνεύει αυθεντικά το νόημα συγκεκριμένης διάταξης του Σ.
2. Ψηφίζονται μαζί με την ερμηνευόμενη συνταγματική διάταξη από την συντακτική συνέλευση και την Αναθεωρητική βουλή και δημοσιεύονται στην ΕκΤ.
3. Η ερμηνευτική δήλωση περιέχει κανόνα δικαίου που έχει ίση τυπική ισχύ με την διάταξη στην οποία αναφέρεται.
4. Η πρακτική σημασία της ερμηνευτικής δήλωσης είναι διαδικαστική.
Το ανεύθυνο του ΠτΔ:
Ο ΠτΔ σύμφωνα με το άρθρο 49Σ δεν ευθύνεται:
1. Για την από αμέλεια παραβίαση του Συντάγματος.
2. Για την από αμέλεια παραβίαση των νόμων.
3. Για τις πράξεις του οοι οποίες δεν τον δεσμεύουν.
(μια επιλογή από θέματα συνταγματικού με συνοπτικό τρόπο γραφής)
1. Άρθρο 110 Σ "απαγόρευση της αναθεώρησης μερικών βασικών διατάξεων, επιτρέπεται των υπολοίπων με ειδική διαδικασία"
2. Άρθρο 111 παρ. 1 Σ "κάθε διάταξη ή διοικητική πράξη με κανονιστικό χαρακτήρα που είναι αντίθετη προς το Σύνταγμα καταργείται από την έναρξη ισχύος του"
3. Άρθρο 87 παρ. 2 Σ "οι δικαστές σε καμία περίπτωση δεν είναι υποχρεωμένοι να συμμορφώνονται
σε διατάξεις που τίθενται κατά κατάλυση του Συντάγματος"
4. Άρθρο 93 παρ. 4 Σ "τα δικαστήρια υποχρεούνται όπως μη εφαρμόζουν νόμο, το περιεχόμενο του οποίου αντίκειται στο Σ"
Γραπτές πηγές του Συντάγματος:
1. Το συνταγματικό κείμενο: Αποτελείται από 120 διατάξεις συν τις ερμηνευτικές δηλώσεις, τις 8 συντακτικές πράξεις, τα 12 ψηφίσματα της Ε Αναθεωρητικής βουλής, τις συντακτικές πράξεις και ψηφίσματα της περιόδου 1944-1952 και από την αυξημένη τυπική ισχύος νομοθεσία για την προστασία κεφαλαίων εξωτερικού, φορολογίας Ελλήνων και άλλων.
2. Νόμοι: και ειδικότερα τους εκτελεστικούς που διακρίνονται σε οργανωτικούς και απλούς εκτελεστικούς. Οι οργανωτικοί διακρίνονται στον ΚανΒ, τον εκλογικό νόμο, τον νόμο περί ΠτΔ και τον νόμο περί υπουργικού συμβουλίου.
3. Η αυτονομία του ΚανΒ, των ΑΕΙ και των ΟΤΑ.
Άγραφες πηγές:
1. ¨Εθιμο.
2. Συνήθεια.
3. Συνθήκες του πολιτεύματος.
4. Κανόνες πολιτικής εθιμοτυπίας.
Προϋποθέσεις συνταγματικού εθίμου:
1. Ομοιόμορφη άσκηση με την πεποίθηση αυτών που συμμορφώνονται σε αυτό ότι εφαρμόζουν επιτακτικό κανόνα δικαίου.
2. Η άσκηση αυτή να γίνεται από τα νόμιμα όργανα του κράτους σύμφωνα με την δημοκρατική αρχή.
3. Η πεποίθηση ότι εφαρμόζεται υποχρεωτικός κανόνας δικαίου να δημιουρηθεί στον ΅κύκλο των ενδιαφερομένων΅ δηλαδή στα κρατικά όργανα και στα άτομα εκείνα που θα μπορούσαν να αμφισβητήσουν την νομιμότητα της πράξης.
4. Η δημιουργία του εθίμου να γίνει με θετικές πράξεις και όχι με παραλείψεις.
5. Ένα χρονικκό διάστημα που δεν μπορεί να προσδιοριστεί εκ των προτέρων γιατί είναι σχετικό και
6. Το περιεχόμενο του εθίμου να είναι καταλυτικό συνταγματικής διάταξης.
Διατάξεις που απαγορεύουν την αναδρομική ισχύ των Νόμων:
1. Άρθρο 7 Σ "έγκλημα δεν υπάρχει ούτε ποινή επιβάλλεται χωρίς νόμο που να ισχύει πριν από την τέλεση της πράξης και να ορίζει τα στοιχεία της"
2. Άρθρο 78 παρ. 2 Σ " απαγορεύει την επιβολή ή άλλου οικονομικού βάρους με αναδρομικό νόμο"
3. Άρθρο 77 παρ. 2 Σ " απαγορεύει την έκδοση αναδρομικών νόμων με το πρόσχημα ότι είναι ερμηνευτικό"
Κανονισμός της Βουλής:
1. Συμπληρώνει τις διατάξεις του Σ όσον αφορά την οργάνωση και λειτουργία της βουλής.
2. Καθορίζει την οργάνωση των υπηρεσιών της βουλής και ρυθμίζει τα θέματα του προσωπικού της.
3. Είναι ιδιότυπος νόμος γιατί ψηφίζεται μόνο από την βουλή χωρίς σύμπραξη ΠτΔ.
Βασικοί κανόνες που καθορίζουν τη σχέση εκλογέα - βουλευτή:
1. 51 παρ 2 "οι βουλευτές αντιπροσωπεύουν το έθνος"
2. 60 παρ. 1 "οι βουλευτές έχουν απεριόριστο δικαίωμα γνώμης και ψήφου κατά συνείδηση"
3. 61 παρ. 1 "ο βουλευτής δεν καταδιώκεται ούτε εξετάζεται με οποιονδήποτε τρόπο για γνώμη ή ψήφο που έδωσε κατά την άσκηση των βουλευτικών του καθηκόντων"
Κύρια στοιχεία ή βάσεις του Πολιτεύματος:
1. Λαϊκή κυριαρχία.
2. Το αιρετό του ανώτατου άρχοντα.
3. Το κοινοβουλευτικό σύστημα.
4. Το αντιπροσωπευτικό σύστημα.
5. Η δικαιοκρατία.
Μέσα άσκησης κοινοβουλευτικού ελέγχου:
1. Αίτηση καταθέσεως εγγράφου υπογεγραμμένη από βουλευτή και αρμόδιο υπουργό.
2. Αναφορές - εκφράζεται η ευχή για τη λήψη ορισμένου νομοθετικού ή διοικητικού έργου.
3. Ερωτήσεις.
4. Επερωτήσεις - γίνονται εγγράφως από βουλευτή.
5. Προτάσεις εμπιστοσύνης - δυσπιστίας.
Συνέπειες της αρχής της λαϊκής κυριαρχίας:
1. Ο λαός πρέπει να αποτελείται αρχικά από όλους τους ενήλικους πολίτες. Η συνέπεια αυτή καθιερώνεται ρητά από τη διάταξη του άρθρου 51 παρ 3 Σ κατά την οποία οι βουλευτές εκλέγονται με άμεση καθολική και μυστική ψηφοφορία.
2. Ο λαός ως ανώτατο όργανο του κράτους, ασκεί αποκλειστικά την αναθεωρητική λειτουργία έχει δηλ την αποκλειστική αρμοδιότητα της αναθεωρήσεως του Συντάγματος. Η συνέπεια αυτή καθιερώνεται με το άρθρο 110 Σ.
3. Κατά τα συντάγματα του 1864 και 1911 και 1952 το ΅τεκμήριο αρμοδιότητας΅ μιλούσε υπέρ του λαού και κατά του βασιλιά. Όλες οι αρμοδιότητες ανήκουν στο λαό εκτός από εκείνες πυο ρητά το Σ παραχώρησε στο βασιλιά. Το ισχύον σύνταγμά μας περιλαμβάνει διάταξη που σύμφωνα με το άρθρο 50 ΅ ο πρόεδρος της δημοκρατίας δεν έχει άλλες αρμοδιότητες παρά μόνο όσες του απονέμουν ρητά το σύνταγμα και οι νόμοι που είναι σύμφωνοι με αυτό΅ .
Διάκριση κανονιστικών διαταγμάτων:
1. Στα αυτοτελή κανονιστικά διατάγματα. Η αρμοδιότητα κατ ευθείαν από το Σ με το άρθρο 43 παρ 1 "o ΠτΔ εκδίδει τα διατάγματα που είναι αναγκαία για την εκτέλεση των νόμων και δεν μπορεί ποτέ να αναστείλει την εφαρμογή τους ούτε να εξαιρέσει κανέναν από την εκτέλεσή τους".
2. Στα μη αυτοτελή κανονιστικά διατάγματα (με εξουσιοδότηση του κοινού νόμου) για την ρύθμιση των θεμάτων που καθορίζονται σε αυτούς σε γενικό πλαίσιο. Αποτελούν μορφή σοβαρής και εκτεταμένης αρμοδιότητας των φορέων της εκτελεστικής εξουσίας.
Πηγές του δημοσίου δικαίου:
1. Το σύνταγμα και οι ερμηνευτικές του δηλώσεις.
2. Ο νόμος ο οποίος αποτελεί τη σπουδαιότερη πηγή του θετικού δικαίου και ψηφίζεται από τη βουλή.
3. Τα διατάγματα.
4. Ο κανονισμός της βουλής.
5. Οι υπουργικές εγκύκλιες διαταγές.
6. Οι νομαρχιακές διατάξεις.
7. Οι διοικητικές συμβάσεις.
8. Το έθιμο.
Τι είναι ερμηνευτική δήλωση:
1. Ερμηνευτική δήλωση είναι η πράξη του συντακτικού ή αναθεωρητικού νομοθέτη με την οποία ερμηνεύει αυθεντικά το νόημα συγκεκριμένης διάταξης του Σ.
2. Ψηφίζονται μαζί με την ερμηνευόμενη συνταγματική διάταξη από την συντακτική συνέλευση και την Αναθεωρητική βουλή και δημοσιεύονται στην ΕκΤ.
3. Η ερμηνευτική δήλωση περιέχει κανόνα δικαίου που έχει ίση τυπική ισχύ με την διάταξη στην οποία αναφέρεται.
4. Η πρακτική σημασία της ερμηνευτικής δήλωσης είναι διαδικαστική.
Το ανεύθυνο του ΠτΔ:
Ο ΠτΔ σύμφωνα με το άρθρο 49Σ δεν ευθύνεται:
1. Για την από αμέλεια παραβίαση του Συντάγματος.
2. Για την από αμέλεια παραβίαση των νόμων.
3. Για τις πράξεις του οοι οποίες δεν τον δεσμεύουν.
(μια επιλογή από θέματα συνταγματικού με συνοπτικό τρόπο γραφής)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου