ΘΕΜΑ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΩΝ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ 2012-2013 ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΘΕΜΑ:

Υπό το ισχύον Σύνταγμα, συγκρίνατε τη νομοθετική εξουσιοδότηση και τις πράξεις νομοθετικού περιεχομένου. Αναφέρατε τυχόν παρόμοιους προϊσχύσαντες θεσμούς.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ :

Ο θεσμός της νομοθετικής εξουσιοδότησης συνίσταται στη μεταβίβαση ορισμένων νομοθετικών αρμοδιοτήτων από τη νομοθετική λειτουργία (η οποία ασκείται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και από τη βουλή από κοινού) σε όργανα της εκτελεστικής λειτουργίας, σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που θέτει το Σύνταγμα.
Νομοθετήματα που εκδίδονται στα πλαίσια του θεσμού της νομοθετικής εξουσιοδότησης είναι τα προεδρικά διατάγματα και οι πράξεις των υποδεέστερων οργάνων της εκτελεστικής λειτουργίας (πράξεις υπουργικού συμβουλίου, υπουργικές αποφάσεις, πράξεις ΟΤΑ κλπ).
Απαραίτητη προϋπόθεσης της νομοθετικής εξουσιοδότησης είναι η ύπαρξη εξουσιοδοτικής διάταξης, δηλαδή διάταξης τυπικού νόμου που να προβλέπει στη συγκεκριμένη περίπτωση την αρμοδιότητα ενός οργάνου της εκτελεστικής λειτουργίας να θεσπίσει νομοθέτημα.
Προεδρικό διάταγμα (π.δ.) είναι το θέσπισμα του Προέδρου της Δημοκρατίας (το οποίο κατά κανόνα προσυπογράφει ο αρμόδιος υπουργός, ο οποίος φέρει και την ευθύνη για το περιεχόμενο του). Τα προεδρικά διατάγματα διακρίνονται σε ρυθμιστικά, κανονιστικά και εκτελεστικά.
Κανονιστικές πράξεις από υποδεέστερα όργανα της διοίκησης επιτρέπεται να εκδοθούν εφόσον υπάρχει νομοθετική εξουσιοδότηση για να ρυθμιστούν θέματα ειδικότερα ή θέματα με τοπικό ενδιαφέρον ή με χαρακτήρα τεχνικό ή λεπτομερειακό.

Σε ορισμένες περιπτώσεις προβλέπεται από το Σύνταγμα αρμοδιότητα της εκτελεστικής λειτουργίας να θεσπίζει νομοθετήματα χωρίς την ύπαρξη νομοθετικής εξουσιοδότησης. Η πιο σημαντική περίπτωση τέτοιου είδους είναι η περίπτωση της έκδοσης πράξεων νομοθετικού περιεχομένου οι οποίες εκδίδονται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ύστερα από πρόταση του Υπουργικού Συμβουλίου, σε περιπτώσεις εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης. Οι πράξεις νομοθετικού περιεχομένου εάν μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα δεν υποβληθούν στη Βουλή προς κύρωση και δεν εγκριθούν από αυτή, τότε παύουν να ισχύουν στο εξής.  Κατά το διάστημα που η υποβολή της πράξης νομοθετικού περιεχομένου και η κύρωσή της από τη Βουλή εκκρεμεί, η πράξη νομοθετικού περιεχομένου έχει ισχύ τυπικού νόμου, οπότε βρίσκεται στην τρίτη ιεραρχική βαθμίδα της νομοθεσίας. Εξάλλου αν κυρωθεί με νόμο εμπρόθεσμα, τότε το περιεχόμενό της καθίσταται περιεχόμενο τυπικού νόμου, οπότε πάλι εξομοιούται με τυπικό νόμο.


Ως παρόμοιο προϊσχύσαντα θεσμό θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τον θεσμό της άμεσης δημοκρατίας που λειτούργησε στην Αθήνα κατά τους κλασικούς χρόνους. Τα χαρακτηριστικά της Άμεσης Δημοκρατίας ήταν ότι η πηγή των εξουσιών ήταν ο λαός, τα όργανα του κράτους εκλέγονταν άμεσα από τον λαό και ο ίδιος ο λαός ασκούσε τις σημαντικότερες πολιτειακές λειτουργίες καθώς αποτελούσε ένα διαρκές όργανο που συνεδρίαζε σχεδόν σε καθημερινή βάση.
Επίσης, ο θεμέλιος λίθος του κάθε δημοκρατικού πολιτεύματος είναι το Δημοψήφισμα, γιατί με αυτόν τον θεσμό ο λαός μπορεί να αποφασίσει άμεσα για ένα θέμα χωρίς την ανάμειξη των πολιτικών και με λιγότερες πιθανότητες επηρεασμού από την ψυχολογίας της μάζας.