ΑΚ 281-282 ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Το δικαίωμα

Δικαίωμα είναι η εξουσία που απονέμεται από το δίκαιο στο πρόσωπο (φυσικό ή νομικό) για την ικανοποίηση έννομων συμφερόντων του (οικονομικών, προσωπικών, ηθικών) με δική του βούληση.

Δικαίωμα με τη στενή έννοια υπάρχει όταν το δίκαιο απονέμει στο πρόσωπο συγκεκριμένη εξουσία που του ανήκει, την ασκεί και προστατεύεται από το δίκαιο κατά την άσκησή του πχ η εξουσία του κυρίου ενός πράγματος. Πολλές φορές από ένα δικαίωμα μπορεί να απορρέουν περισσότερες εξουσίες.

Στοιχεία της έννοιας του δικαιώματος είναι:

·         Η εξουσία δηλαδή η δύναμη που παρέχεται στο πρόσωπο για να ικανοποιήσει τα συμφέροντά του ακόμα και αναγκαστικώς δηλαδή με τη βοήθεια δημόσιας αρχής.

·         Η απονομή της εξουσίας αυτής από το δίκαιο και όχι από άλλο ρυθμιστικό σύστημα πχ την ηθική.

·         Η απονομή σε ορισμένο πρόσωπο το οποίο αποτελεί τον φορέα του δικαιώματος και είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένο με αυτό δεδομένου ότι δικαίωμα χωρίς  δικαιούχο δεν νοείται.

·         Η χρήση της εξουσίας για την ικανοποίηση έννομου συμφέροντος όπως αυτό προσδιορίζεται από το περιεχόμενο του δικαιώματος.

Υποχρεώσεις, βάρη και δεσμεύσεις: Στο δικαίωμα ενός προσώπου αντιστοιχεί μια υποχρέωση δηλαδή δέσμευση άλλου ή άλλων προσώπων για τήρηση ορισμένης συμπεριφοράς (επιχείρηση/παράλειψη/ανοχή πράξης) προκειμένου να ικανοποιεί το αντίστοιχο δικαίωμα. Η υποχρέωση ποικίλλει ανάλογα με το είδος του δικαιώματος (π.χ. στα απόλυτα δικαιώματα αντιστοιχεί γενική υποχρέωση), ενώ δημιουργείται μόνο αφού προσβληθεί το αντίστοιχο δικαίωμα.

Από την υποχρέωση πρέπει να διακρίνεται το βάρος δηλαδή μια συμπεριφορά η οποία επιβάλλεται μεν από τον νόμο αλλά δεν μπορεί να αξιωθεί δικαστικά. Η μη τήρησή τους επιφέρει δυσμενείς συνέπειες στον βαρυνόμενο, οι οποίες δημιουργούν έναν έμμεσο καταναγκασμό για την εκπλήρωση των βαρών. Με τα βάρη δεν  υπάρχει απονομή δικαιώματος.

Το αντίστροφο από ότι ισχύει στα βάρη συμβαίνει στις δεσμεύσεις, πρόκειται για εκείνες τις περιπτώσεις που ο νόμος απονέμει ένα  δικαίωμα αλλά δεν επιβάλλει αντίστοιχη υποχρέωση. Αυτό συμβαίνει στα διαπλαστικά δικαιώματα όπου η εξουσία που απονέμεται στον δικαιούχο συνίσταται στη μονομερή διαμόρφωση μιας έννομης σχέσης.

Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΩΝ ΣΗΜΕΙΩΣΕΩΝ ΕΔΩ